PDF, Large PDF, Multimedia, Meaning
View this in:
| English | Devanagari | Telugu | Tamil | Kannada | Malayalam | Gujarati | Oriya | Bengali |

ഭര്തൃഹരേഃ ശതക ത്രിശതി - വൈരാഗ്യ ശതകമ്


ചൂഡോത്തംസിതചംദ്രചാരുകലികാചംചച്ഛിഖാഭാസ്വരോ
ലീലാദഗ്ധവിലോലകാമശലഭഃ ശ്രേയോദശാഗ്രേ സ്ഫുരന് |
അംതഃസ്ഫൂര്ജദ്^^അപാരമോഹതിമിരപ്രാഗ്ഭാരം ഉച്ചാടയന്
ശ്വേതഃസദ്മനി യോഗിനാം വിജയതേ ജ്ഞാനപ്രദീപോ ഹരഃ ‖ 3൤1 ‖

ഭ്രാംതം ദേശം അനേകദുര്ഗവിഷമം പ്രാപ്തം ന കിംചിത്ഫലം
ത്യക്ത്വാ ജാതികുലാഭിമാനം ഉചിതം സേവാ കൃതാ നിഷ്ഫലാ |
ഭുക്തം മാനവിവര്ജിതം പരഗൃഹേഷ്വാശംകയാ കാകവത്
തൃഷ്ണേ ജൃംഭസി പാപകര്മപിശുനേ നാദ്യാപി സംതുഷ്യസി ‖ 3൤2 ‖

ഉത്ഖാതം നിധിശംകയാ ക്ഷിതിതലം ധ്മാതാ ഗിരേര്ധാതവോ
നിസ്തീര്ണഃ സരിതാം പതിര്നൃപതയോ യത്നേന സംതോഷിതാഃ |
മംത്രാരാധനതത്പരേണ മനസാ നീതാഃ ശ്മശാനേ നിശാഃ
പ്രാപ്തഃ കാണവരാടകോഽപി ന മയാ തൃഷ്ണേ സകാമാ ഭവ ‖ 3൤3 ‖

ഖലാലാപാഃ സൌഢാഃ കഥം അപി തദ്^^ആരാധനപരൈര്നിഗൃഹ്യാംതര്
ബാഷ്പം ഹസിതം അപി ശൂന്യേന മനസാ |
കൃതോ വിത്തസ്തംഭപ്രതിഹതധിയാം അംജലിരപി
ത്വം ആശേ മോഘാശേ കിമ അപരം അതോ നര്തയസി മാം ‖ 3൤4 ‖

അമീഷാം പ്രാണാനാം തുലിതവിസിനീപത്രപയസാം
കൃതേ കിം നാസ്മാഭിര്വിഗലിതവിവേകൈര്വ്യവസിതം |
യദ്^^ആഢ്യാനാം അഗ്രേ ദ്രവിണമദനിഃസംജ്ഞമനസാം
കൃതം മാവവ്രീഡൈര്നിജഗുണകഥാപാതകം അപി ‖ 3൤5 ‖

ക്ഷാംതം ന ക്ഷമയാ ഗൃഹോചിതസുഖം ത്യക്തം ന സംതോഷതഃ
സോഢോ ദുഃസഹശീതതാപപവനക്ലേശോ ന തപ്തം തപഃ |
ധ്യാതം വിത്തം അഹര്നിശം നിത്യമിതപ്രാണൈര്ന ശംഭോഃ പദം
തത്തത്കര്മ കൃതം യദേവ മുനിഭിസ്തൈസ്തൈഃ ഫലൈര്വംചിതാഃ ‖ 3൤6 ‖

ഭോഗാ ന ഭുക്താ വയം ഏവ ഭുക്താസ്
തപോ ന തപ്തം വയം ഏവ തപ്താഃ |
കാലോ ന യാതോ വയം ഏവ യാതാസ്തൃഷ്ണാ
ന ജീര്ണാ വയം ഏവ ജീര്ണാഃ ‖ 3൤7 ‖

ബലിഭിര്മുഖം ആക്രാംതം പലിതേനാംകിതം ശിരഃ |
ഗാത്രാണി ശിഥിലായംതേ തൃഷ്ണൈകാ തരുണായതേ ‖ 3൤8 ‖

വിവേകവ്യാകോശേ വിദധതി സമേ ശാമ്യതി തൃഷാ
പരിഷ്വംഗേ തുംഗേ പ്രസരതിതരാം സാ പരിണതാ |
ജരാജീര്ണൈശ്വര്യഗ്രസനഗഹനാക്ഷേപകൃപണസ്തൃഷാപാത്രം
യസ്യാം ഭവതി മരുതാം അപ്യധിപതിഃ ‖ 3൤81 ‖

നിവൃത്താ ഭോഗേച്ഛാ പുരുഷബഹുമാനോഽപി ഗലിതഃ
സമാനാഃ സ്വര്യാതാഃ സപദി സുഹൃദോ ജീവിതസമാഃ |
ശനൈര്യഷ്ട്യുത്ഥാനം ഘനതിമിരരുദ്ധേ ച നയനേ
അഹോ മൂഢഃ കായസ്തദപി മരണാപായചകിതഃ ‖ 3൤9 ‖

ആശാ നാമ നദീ മനോരഥജലാ തൃഷ്ണാതരംഗാകുലാ
രാഗഗ്രാഹവതീ വിതര്കവിഹഗാ ധൈര്യദ്രുമധ്വംസിനീ |
മോഹാവര്തസുദുസ്തരാതിഗഹനാ പ്രോത്തുംഗചിംതാതടീ
തസ്യാഃ പരഗതാ വിശുദ്ധം അലസോ നംദംതി യോഗീശ്വരാഃ ‖ 3൤10 ‖

ന സംസാരോത്പന്നം ചരിതം അനുപശ്യാമി കുശലം
വിപാകഃ പുണ്യാനാം ജനയതി ഭയം മേ വിമൃശതഃ |
മഹദ്ഭിഃ പുണ്യൌഘൈശ്ചിരപരിഗൃഹീതാശ്ച വിഷയാ
മഹാംതോ ജായംതേ വ്യസനം ഇവ ദാതും വിഷയിണാം ‖ 3൤11 ‖

അവശ്യം യാതാരശ്ചിരതരം ഉഷിത്വാപി വിഷയാ
വിയോഗേ കോ ഭേദസ്ത്യജതി ന ജനോ യത്സ്വയം അമൂന് |
വ്രജംതഃ സ്വാതംത്ര്യാദതുലപരിതാപായ മനസഃ
സ്വയം ത്യക്താ ഹ്യേതേ ശമസുഖം അനംതം വിദധതി ‖ 3൤12 ‖

ബ്രഹ്മജ്ഞാനവിവേകനിര്മലധിയഃ കുര്വംത്യഹോ ദുഷ്കരം
യന്മുംചംത്യുപഭോഗഭാംജ്യപി ധനാന്യേകാംതതോ നിഃസ്പൃഹാഃ |
സംപ്രാതാന്ന പുരാ ന സംപ്രതി ന ച പ്രാപ്തൌ ദൃഢപ്രത്യയാന്
വാംഛാമാത്രപരിഗ്രഹാനപി പരം ത്യക്തും ന ശക്താ വയം ‖ 3൤13 ‖

ധന്യാനാം ഗിരികംദരേഷു വസതാം ജ്യോതിഃ പരം ധ്യായതാമാനംദാശ്രു
ജലം പിബംതി ശകുനാ നിഃശംകം അംകേശയാഃ |
അസ്മാകം തു മനോരഥോപരചിതപ്രാസാദവാപീതടക്രീഡാ
കാനനകേലികൌതുകജുഷാം ആയുഃ പരം ക്ഷീയതേ ‖ 3൤14 ‖

ഭിക്ഷാശതം തദപി നീരസം ഏകബാരം
ശയ്യാ ച ഭൂഃ പരിജനോ നിജദേഹമാത്രം |
വസ്ത്രം വിശീര്ണശതഖംഡമയീ ച കംഥാ
ഹാ ഹാ തഥാപി വിഷയാ ന പരിത്യജംതി ‖ 3൤15 ‖

സ്തനൌ മാംസഗ്രംഥീ കനകകലശാവിത്യുപമിതീ
മുഖം ശ്ലേഷ്മാഗാരം തദപി ച ശശാംകേന തുലിതം |
സ്രവന്മൂത്രക്ലിന്നം കരിവരശിരസ്പര്ധി ജഘനം
മുഹുര്നിംദ്യം രൂപം കവിജനവിശേഷൈര്ഗുരുകൃതം ‖ 3൤16 ‖

ഏകോ രാഗിഷു രാജതേ പ്രിയതമാദേഹാര്ധഹാരീ ഹരോ
നീരാഗേഷു ജനോ വിമുക്തലലനാസംഗോ ന യസ്മാത്പരഃ |
ദുര്വാരസ്മരബാണപന്നഗവിഷവ്യാബിദ്ധമുഗ്ധോ ജനഃ
ശേഷഃ കാമവിഡംബിതാന്ന വിഷയാന്ഭോക്തും ന മോക്തും ക്ഷമഃ ‖ 3൤17 ‖

അജാനംദാഹാത്മ്യം പതതു ശലഭസ്തീവ്രദഹനേ
സ മീനോഽപ്യജ്ഞാനാദ്ബഡിശയുതം അശ്നാതു പിശിതം |
വിജാനംതോഽപ്യേതേ വയം ഇഹ വിയജ്ജാലജടിലാന്
ന മുംചാമഃ കാനാം അഹഹ ഗഹനോ മോഹമഹിമാ ‖ 3൤18 ‖

തൃഷാ ശുഷ്യത്യാസ്യേ പിബതി സലിലം ശീതമധുരം
ക്ഷുധാര്തഃ ശാല്യന്നം കവലയതി മാംസാദികലിതം |
പ്രദീപ്തേ കാമാഗ്നൌ സുദൃഢതരം ആലിംഗതി വധൂം
പ്രതീകാരം വ്യാധഃ സുഖം ഇതി വിപര്യസ്യതി ജനഃ ‖ 3൤19 ‖

തുംഗം വേശ്മ സുതാഃ സതാം അഭിമതാഃ സംഖ്യാതിഗാഃ സംപദഃ
കല്യാണീ ദയിതാ വയശ്ച നവം ഇത്യജ്ഞാനമൂഢോ ജനഃ |
മത്വാ വിശ്വം അനശ്വരം നിവിശതേ സംസാരകാരാഗൃഹേ
സംദൃശ്യ ക്ഷണഭംഗുരം തദഖിലം ധന്യസ്തു സന്ന്യസ്യതി ‖ 3൤20 ‖

ദീനാ ദീനമുഖൈഃ സദൈവ ശിശുകൈരാകൃഷ്ടജീര്ണാംബരാ
ക്രോശദ്ഭിഃ ക്ഷുധിതൈര്നിരന്നവിധുരാ ദൃശ്യാ ന ചേദ്ഗേഹിനീ |
യാച്ഞാഭംഗഭയേന ഗദ്ഗദഗലത്രുട്യദ്വിലീനാക്ഷരം
കോ ദേഹീതി വദേത്സ്വദഗ്ധജഠരസ്യാര്ഥേ മനസ്വീ പുമാന് ‖ 3൤21 ‖

അഭിമതമഹാമാനഗ്രംഥിപ്രഭേദപടീയസീ
ഗുരുതരഗുണഗ്രാമാഭോജസ്ഫുടോജ്ജ്വലചംദ്രികാ |
വിപുലവിലല്ലജ്ജാവല്ലീവിതാനകുഠാരികാ
ജഠരപിഠരീ ദുസ്പുരേയം കരോതി വിഡംബനം ‖ 3൤22 ‖

പുണ്യേ ഗ്രാമേ വനേ വാ മഹതി സിതപടച്ഛന്നപാലീ കപാലിം
ഹ്യാദായ ന്യായഗര്ഭദ്വിജഹുതഹുതഭുഗ്ധൂമധൂമ്രോപകംഠേ |
ദ്വാരം ദ്വാരം പ്രവിഷ്ടോ വരം ഉദരദരീപൂരണായ ക്ഷുധാര്തോ
മാനീ പ്രാണൈഃ സനാഥോ ന പുനരനുദിനം തുല്യകുല്യേസു ദീനഃ ‖ 3൤23 ‖

ഗംഗാതരംഗകണശീകരശീതലാനി
വിദ്യാധരാധ്യുഷിതചാരുശിലാതലാനി |
സ്ഥാനാനി കിം ഹിമവതഃ പ്രലയം ഗതാനി
യത്സാവമാനപരപിംഡരതാ മനുഷ്യാഃ ‖ 3൤24 ‖

കിം കംദാഃ കംദരേഭ്യഃ പ്രലയം ഉപഗതാ നിര്ഝരാ വാ ഗിരിഭ്യഃ
പ്രധ്വസ്താ വാ തരുഭ്യഃ സരസഗലഭൃതോ വല്കലിന്യശ്ച ശാഖാഃ |
വീക്ഷ്യംതേ യന്മുഖാനി പ്രസഭം അപഗതപ്രശ്രയാണാം ഖലാനാം
ദുഃഖാപ്തസ്വല്പവിത്തസ്മയപവനവശാനര്തിതഭ്രൂലതാനി ‖ 3൤25 ‖

പുണ്യൈര്മൂലഫലൈസ്തഥാ പ്രണയിനീം വൃത്തിം കുരുഷ്വാധുനാ
ഭൂശയ്യാം നവപല്ലവൈരകൃപണൈരുത്തിഷ്ഠ യാവോ വനം |
ക്ഷുദ്രാണാം അവിവേകമൂഢമനസാം യത്രേശ്വരാണാം സദാ
വിത്തവ്യാധിവികാരവിഹ്വലഗിരാം നാമാപി ന ശ്രൂയതേ ‖ 3൤26 ‖

ഫലം സ്വേച്ഛാലഭ്യം പ്രതിവനം അഖേദം ക്ഷിതിരുഹാം
പയഃ സ്ഥാനേ സ്ഥാനേ ശിശിരമധുരം പുണ്യസരിതാം |
മൃദുസ്പര്ശാ ശയ്യാ സുലലിതലതാപല്ലവമയീ
സഹംതേ സംതാപം തദപി ധനിനാം ദ്വാരി കൃപണാഃ ‖ 3൤27 ‖

യേ വര്തംതേ ധനപതിപുരഃ പ്രാര്ഥനാദുഃഖഭാജോ
യേ ചാല്പത്വം ദധതി വിഷയാക്ഷേപപര്യാപ്തബുദ്ധേഃ |
തേഷാം അംതഃസ്ഫുരിതഹസിതം വാസരാണി സ്മരേയം
ധ്യാനച്ഛേദേ ശിഖരികുഹരഗ്രാവശയ്യാനിഷണ്ണഃ ‖ 3൤28 ‖

യേ സംതോഷനിരംതരപ്രമുദിതസ്തേഷാം ന ഭിന്നാ മുദോ
യേ ത്വന്യേ ധനലുബ്ധസംകലധിയസ്തേസാം ന തൃഷ്ണാഹതാ |
ഇത്ഥം കസ്യ കൃതേ കുതഃ സ വിധിനാ കീദൃക്പദം സംപദാം
സ്വാത്മന്യേവ സമാപ്തഹേമമഹിമാ മേരുര്ന മേ രോചതേ ‖ 3൤29 ‖

ഭിക്ഷാഹാരം അദൈന്യം അപ്രതിസുഖം ഭീതിച്ഛിദം സര്വതോ
ദുര്മാത്സര്യമദാഭിമാനമഥനം ദുഃഖൌഘവിധ്വംസനം |
സര്വത്രാന്വഹം അപ്രയത്നസുലഭം സാധുപ്രിയം പാവനം
ശംഭോഃ സത്രം അവായം അക്ഷയനിധിം ശംസംതി യോഗീശ്വരാഃ ‖ 3൤30 ‖

ഭോഗേ രോഗമയം കുലേ ച്യുതിഭയം വിത്തേ നൃപാലാദ്ഭയം
മാനേ ധൈന്യഭയം ബലേ രിപുഭയം രൂപേ ജരായ ഭയം |
ശാസ്ത്രേ വാദിഭയം ഗുണേ ഖലഭയം കായേ കൃതാംതാദ്ഭയം
സര്വം വസ്തു ഭയാന്വിതം ഭുവി ന്\'എ9ണാം വൈരാഗ്യം ഏവാഭയം ‖ 3൤31 ‖

ആക്രാംതം മരണേന ജന്മ ജരസാ ചാത്യുജ്ജ്വലം യൌവനം
സംതോഷോ ധനലിപ്സയാ ശമമുഖം പ്രൌഢാംഗനാവിഭ്രമൈഃ |
ലോകൈര്മത്സരിഭിര്ഗുണാ വനഭുവോ വ്യാലൈര്നൃപാ ദുര്ജനൈര്
അസ്ഥൈര്യേണ വിഭൂതയോഽപ്യപഹതാ ഗ്രസ്തം ന കിം കേന വാ ‖ 3൤32 ‖

ആധിവ്യാധിശതൈര്ജനസ്യ വിവിധൈരാരോഗ്യം ഉന്മൂല്യതേ
ലക്ഷ്മീര്യത്ര പതംതി തത്ര വിവൃതദ്വാരാ ഇവ വ്യാപദഃ |
ജാതം ജാതം അവശ്യം ആശു വിവശം മൃത്യുഃ കരോത്യാത്മസാത്
തത്കിം തേന നിരംകുശേന വിധിനാ യന്നിര്മിതം സുസ്ഥിരം ‖ 3൤33 ‖

ഭോഗാസ്തുംഗതരംഗഭംഗതരലാഃ പ്രാണാഃ ക്ഷണധ്വംസിനഃ
സ്തോകാന്യേവ ദിനാനി യൌവനസുഖം സ്ഫൂര്തിഃ പ്രിയാസു സ്ഥിതാ |
തത്സംസാരം അസാരം ഏവ നിഖിലം ബുദ്ധ്വാ ബുധാ ബോധകാ
ലോകാനുഗ്രഹപേശലേന മനസാ യത്നഃ സമാധീയതാം ‖ 3൤34 ‖

ഭോഗാ മേഘവിതാനമധ്യവിലസത്സൌദാമിനീചംചലാ
ആയുര്വായുവിഘട്ടിതാബ്ജപടലീലീനാംബുവദ്ഭംഗുരം |
ലീലാ യൌവനലാലസാസ്തനുഭൃതാം ഇത്യാകലയ്യ ദ്രുതം
യോഗേ ധൈര്യസമാധിസിദ്ധിസുലഭേ ബുദ്ധിം വിദധ്വം ബുധാഃ ‖ 3൤35 ‖

ആയുഃ കല്ലോലലോലം കതിപയദിവസസ്ഥായിനീ യൌവനശ്രീര്
അര്ഥാഃ സംകല്പകല്പാ ഘനസമയതഡിദ്വിഭ്രമാ ഭോഗപൂഗാഃ |
കംഠാശ്ലേഷോപഗൂഢ തദപി ച ന ചിരം യത്പ്രിയാഭഃ പ്രണീതം
ബ്രഹ്മണ്യാസക്തചിത്താ ഭവത ഭവമയാംഭോധിപാരം തരീതും ‖ 3൤36 ‖

കൃച്ഛ്രേണാമേധ്യമധ്യേ നിയമിതതനുഭിഃ സ്ഥീയതേ ഗര്ഭവാസേ
കാംതാവിശ്ലേഷദുഃഖവ്യതികരവിഷമോ യൌവനേ ചോപഭോഗഃ |
വാമാക്ഷീണാം അവജ്ഞാവിഹസിതവസതിര്വൃദ്ധഭാവോഽന്യസാധുഃ
സംസാരേ രേ മനുഷ്യാ വദത യദി സുഖം സ്വല്പം അപ്യസ്തി കിംചിഥ് ‖ 3൤37 ‖

വ്യാഘ്രീവ തിഷ്ഠതി ജരാ പരിതര്ജയംതീ
രോഗാശ്ച ശത്രവ ഇവ പ്രഹരംതി ദേഹം |
ആയുഃ പരിസ്രവംതി ഭിന്നഘടാദിവാംഭോ
ലോകസ്തഥാപ്യഹിതം ആചരതീതി ചിത്രം ‖ 3൤38 ‖

ഭോഗാ ഭംഗുരവൃത്തയോ ബഹുവിധാസ്തൈരേവ ചായം ഭവസ്തത്
കസ്യേഹ കൃതേ പരിഭ്രമത രേ ലോകാഃ കൃതം ചേഷ്ടതൈഃ |
ആശാപാശശതാപശാംതിവിശദം ചേതഃസമാധീയതാം
കാമോത്പത്തിവശാത്സ്വധാമനി യദി ശ്രദ്ദേയം അസ്മദ്വചഃ ‖ 3൤39 ‖

സഖേ ധന്യാഃ കേചിത്ത്രുടിതഭവബംധവ്യതികരാ
വനാംതേ ചിത്താംതര്വിഷം അവിഷയാശീത്വിഷഗതാഃ |
ശരച്ചംദ്രജ്യോത്സ്നാധവലഗഗനാഭോഗസുഭഗാം
നയംതേ യേ രാത്രിം സുകൃതചയചിംതൈകശരണാഃ ‖ 3൤391 ‖

ബ്രഹ്മേംദ്രാദിമരുദ്ഗണാംസ്തൃണകണാന്യത്ര സ്ഥിതോ മന്യതേ
യത്സ്വാദാദ്വിരസാ ഭവംതി വിഭവാസ്ത്രൈലോക്യരാജ്യാദയഃ |
ഭോഗഃ കോഽപി സ ഏവ ഏക പരമോ നിത്യോദിതോ ജൃംഭതേ
ഭോഃ സാധോ ക്ഷണഭംഗുരേ തദിതരേ ഭോഗേ രതിം മാ കൃഥാഃ ‖ 3൤40 ‖

സാ രമ്യാ നഗരീ മഹാന്സ നൃപതിഃ സാമംതചക്രം ച തത്
പാര്ശ്വേ തസ്യ ച സാ വിദഗ്ധപരിഷത്താശ്ചംദ്രബിംബാനനാഃ |
ഉദ്വൃത്തഃ സ രാജപുത്രനിവഹസ്തേ വംദിനസ്താഃ കഥാഃ
സര്വം യസ്യ വശാദഗാത്സ്മൃതിപഥം കാലായ തസ്മൈ നമഃ ‖ 3൤41 ‖

യത്രാനേകഃ ക്വചിദപി ഗൃഹേ തത്ര തിഷ്ഠത്യഥൈകോ
യത്രാപ്യേകസ്തദനു ബഹവസ്തത്ര നൈകോഽപി ചാംതേ |
ഇത്ഥം നയൌ രജനിദിവസൌ ലോലയംദ്വാവിവാക്ഷൌ
കാലഃ കല്യോ ഭുവനഫലകേ ക്രഡതി പ്രാണിശാരൈഃ ‖ 3൤42 ‖

ആദിത്യസ്യ ഗതാഗതൈരഹരഹഃ സംക്ഷീയതേ ജീവിതം
വ്യാപാരൈര്ബഹുകാര്യഭാരഗുരുഭിഃ കാലോഽപി ന ജ്ഞായതേ |
ദൃഷ്ട്വാ ജന്മജരാവിപത്തിമരണം ത്രാസശ്ച നോത്പദ്യതേ
പീത്വാ മോഹമയീം പ്രമാദമദിരാം ഉന്മത്തഭൂതം ജഗഥ് ‖ 3൤43 ‖

രാത്രിഃ സൈവ പുനഃ സ ഏവ ദിവസോ മത്വാ മുധാ ജംതവോ
ധാവംത്യുദ്യമിനസ്തഥൈവ നിഭൃതപ്രാരബ്ധതത്തത്ക്രിയാഃ |
വ്യാപാരൈഃ പുനര്^^ഉക്തഭൂതവിഷയൈരിത്ഥം വിധേനാമുനാ
സംസാരേണ കദര്ഥിതാ വയം അഹോ മോഹാന്ന ലജ്ജാമഹേ ‖ 3൤44 ‖

ന ധ്യാനം പദം ഈശ്വരസ്യ വിധിവത്സംസാരവിച്ഛിത്തയേ
സ്വര്ഗദ്വാരകപാടപാടനപടുര്ധര്മോഽപി നോപാര്ജിതഃ |
നാരീപീനപയോധരോരുയുഗലം സ്വപ്നേഽപി നാലിംഗിതം
മാതുഃ കേവലം ഏവ യൌവനവനച്ഛേദേ കുഠാരാ വയം ‖ 3൤45 ‖

നാഭ്യസ്താ പ്രതിവാദിവൃംദദമനീ വിദ്യാ വിനീതോചിതാ
ഖഡ്ഗാഗ്രൈഃ കരികുംഭപീഠദലനൈര്നാകം ന നീതം യശഃ |
കാംതാകോഉമ്^^അലപല്ലവാധരരസഃ പീതോ ന ചംദ്രോദയേ
താരുണ്യം ഗതം ഏവ നിഷ്ഫലം അഹോ ശൂന്യാലയേ ദീപവഥ് ‖ 3൤46 ‖

വിദ്യാ നാധിഗതാ കലംകരഹിതാ വിത്തം ച നോപാര്ജിതം
ശുശ്രൂഷാപി സമാഹിതേന മനസാ പിത്രോര്ന സംപാദിതാ |
ആലോലായതലോചനാഃ പ്രിയതമാഃ സ്വപ്നേഽപി നാലിംഗിതാഃ
കാലോഽയം പരപിംഡലോലുപതയാ കാകൈരിവ പ്രേര്യതേ ‖ 3൤47 ‖

വയം യേഭ്യോ ജാതാശ്ചിരപരിഗതാ ഏവ ഖലു തേ
സമം യൈഃ സംവൃദ്ധാഃ സ്മൃതിവിഷയതാം തേഽപി ഗമിതാഃ |
ഇദാനീം ഏതേ സ്മഃ പ്രതിദിവസം ആസന്നപതനാ
ഗതാസ്തുല്യാവസ്ഥാം സികതിലനദീതീരതരുഭിഃ ‖ 3൤48 ‖

ആയുര്വര്ഷശതം ന്\'എ9ണാം പരിമിതം രാത്രൌ തദ്^^അര്ധം ഗതം
തസ്യാര്ധസ്യ പരസ്യ ചാര്ധം അപരം ബാലത്വവൃദ്ധത്വയോഃ |
ശേഷം വ്യാധിവിയോഗദുഃഖസഹിതം സേവാദിഭിര്നീയതേ
ജീവേ വാരിതരംഗചംചലതരേ സൌഖ്യം കുതഃ പ്രാണിനാം ‖ 3൤49 ‖

ക്ഷണം ബാലോ ഭൂത്വാ ക്ഷണം പൈ യുവാ കാമരസികഃ
ക്ഷണം വിത്തൈര്ഹീനഃ ക്ഷണം അപി ച സംപൂര്ണവിഭവഃ |
ജരാജീര്ണൈരംഗൈര്നട ഇവ ബലീമംഡിതതനൂര്
നരഃ സംസാരാംതേ വിശതി യമധാനീയവനികാം ‖ 3൤50 ‖

ത്വം രാജാ വയം അപ്യുപാസിതഗുരുപ്രജ്ഞാഭിമാനോന്നതാഃ
ഖ്യാതസ്ത്വം വിഭവൈര്യശാംസി കവയോ ദിക്ഷു പ്രതന്വംതി നഃ |
ഇത്ഥം മാനധനാതിദൂരം ഉഭയോരപ്യാവയോരംതരം
യദ്യസ്മാസു പരാങ്മുഖോഽസി വയം അപ്യേകാംതതോ നിഃസ്പൃഹാ ‖ 3൤51 ‖

അര്ഥാനാം ഈശിഷേ ത്വം വയം അപി ച ഗിരാം ഈശ്മഹേ യാവദര്ഥം
ശൂരസ്ത്വം വാദിദര്പവ്യുപശമനവിധാവക്ഷയം പാടവം നഃ |
സേവംതേ ത്വാം ധനാഢ്യാ മതിമലഹതയേമാം അപി ശ്രോതുകാമാമയ്യ്
അപ്യാസ്ഥാ ന തേ ചേത്ത്വയി മമ നിതരാം ഏവ രാജന്നനാസ്ഥാ ‖ 3൤52 ‖

വയം ഇഹ പരിതുഷ്ടാ വല്കലൈസ്ത്വം ദുകൂലൈഃ
സമ ഇഹ പരിതോഷോ നിര്വിശേഷോ വിശേഷഃ |
സ തു ഭവതു ദരിദ്രോ യസ്യ തൃഷ്ണാ വിശാലാ
മനസി ച പരിതുഷ്ടേ കോഽര്ഥവാന്കോ ദരിദ്രഃ ‖ 3൤53 ‖

ഫലം അലം അശനായ സ്വാദു പാനായ തോയം
ക്ഷിതിരപി ശയനാര്ഥം വാസസേ വല്കലം ച |
നവഘനമധുപാനഭ്രാംതസര്വേംദ്രിയാണാമവിനയമ്
അനുമംതും നോത്സഹേ ദുര്ജനാനാം ‖ 3൤54 ‖

അശ്നീമഹി വയം ഭിക്ഷാം ആശാവാസോ വസീമഹി |
ശയീമഹി മഹീപൃഷ്ഠേ കുര്വീമഹി കിം ഈശ്വരൈഃ ‖ 3൤55 ‖

ന നടാ നാ വിടാ ന ഗായകാ ന ച സഭ്യേതരവാദചുംചവഃ |
നൃപം ഈക്ഷിതും അത്ര കേ വയം സ്തനഭാരാനമിതാ ന യോഷിതഃ ‖ 3൤56 ‖

വിപുലഹൃദയൈരീശൈരേതജ്ജഗജ്ജനിതം പുരാ
വിധൃതം അപരൈര്ദത്തം ചാന്യൈര്വിജിത്യ തൃണം യഥാ |
ഇഹ ഹി ഭുവനാന്യന്യൈര്ധീരാശ്ചതുര്ദശ ഭുംജതേ
കതിപയപുരസ്വാമ്യേ പുംസാം ക ഏഷ മദജ്വരഃ ‖ 3൤57 ‖

അഭുക്തായാം യസ്യാം ക്ഷണം അപി ന യാതം നൃപശതൈര്
ധുവസ്തസ്യാ ലാഭേ ക ഇവ ബഹുമാനഃ ക്ഷിതിഭൃതാം |
തദ്^^അംശസ്യാപ്യംശേ തദ്^^അവയലേശേഽപി പതയോ
വിഷാദേ കര്തവ്യേ വിദധതി ജഡാഃ പ്രത്യുത മുദം ‖ 3൤58 ‖

മൃത്പിംഡോ ജലരേഖയാ ബലയതിഃ സര്വോഽപ്യയം നന്വണുഃ
സ്വാംശീകൃത്യ സ ഏവ സംഗരശതൈ രാജ്ഞാം ഗണാ ഭുംജതേ |
യേ ദദ്യുര്ദദതോഽഥവാ കിം അപരം ക്ഷുദ്രാ ദരിദ്രം ഭൃശം
ധിഗ്ധിക്താന്പുരുഷാധമാംധനകണാന്വാംഛംതി തേഭ്യോഽപി യേ ‖ 3൤59 ‖

സ ജാതഃ കോഽപ്യാസീന്മദനരിപുണാ മൂര്ധ്നി ധവലം
കപാലം യസ്യോച്ചൈര്വിനിഹിതം അലംകാരവിധയേ |
നൃഭിഃ പ്രാണത്രാണപ്രവണമതിഭിഃ കൈശ്ചിദധുനാ
നമദ്ഭിഃ കഃ പുംസാം അയം അതുലദര്പജ്വരഭരഃ ‖ 3൤60 ‖

പരേഷാം ചേതാംസി പ്രതിദിവസം ആരാധ്യ ബഹുധാ
പ്രസാദം കിം നേതും വിശസി ഹൃദയ ക്ലേശകലിതം |
പ്രസന്നേ ത്വയ്യംതഃസവയമുദിതചിംതാമണിഗണോ
വിവിക്തഃ സംകല്പഃ കിം അഭിലഷിതം പുഷ്യതി ന തേ ‖ 3൤61 ‖

സത്യാം ഏവ ത്രിലോകീസരിതി ഹരശിരശ്ചുംബിനീവച്ഛടായാം
സദ്വൃത്തിം കല്പയംത്യാം ബടവിടപഭവൈര്വല്കലൈഃ സത്ഫലൈശ്ച |
കോഽയം വിദ്വാന്വിപത്തിജ്വരജനിതരുജാതീവദുഃഖാസികാനാം
വക്ത്രം വീക്ഷേത ദുഃസ്ഥേ യദി ഹി ന വിഭൃയാത്സ്വേ കുടുംബേഽനുകംപാം ‖ 3൤611 ‖

പരിഭ്രമസി കിം മുധാ ക്വചന ചിത്ത വിശ്രാമ്യതാം
സ്വയം ഭവതി യദ്യഥാ ഭവതി തത്തഥാ നാന്യഥാ |
അതീതം അനനുസ്മരന്നപി ച ഭാവ്യസംകല്പയന്നതര്കിത
സമാഗമാനുഭവാമി ഭോഗനാഹം ‖ 3൤62 ‖

ഏതസ്മാദ്വിരമേംദ്രിയാര്ഥഗഹനാദായാസകാദാശ്രയശ്രേയോ
മാര്ഗം അശേഷദുഃഖശമനവ്യാപാരദക്ഷം ക്ഷണാത് |
സ്വാത്മീഭാവം ഉപൈഹി സംത്യജ നിജാം കല്ലോലലോലം ഗതിം
മാ ഭൂയോ ഭജ ഭംഗുരാം ഭവരതിം ചേതഃ പ്രസീദാധുനാ ‖ 3൤63 ‖

മോഹം മാര്ജയ താം ഉപാര്ജയ രതിം ചംദ്രാര്ധചൂഡാമണൌ
ചേതഃ സ്വര്ഗതരംഗിണീതടഭുവാം ആസംഗം അംഗീകുരു |
കോ വാ വീചിഷു ബുദ്ബുദേഷു ച തഡില്ലേഖാസു ച ശ്രീഷു ച
ജ്വാലാഗ്രേഷു ച പന്നഗേഷു സരിദ്വേഗേഷു ച ചപ്രത്യയഃ ‖ 3൤64 ‖

ചേതശ്ചിംതയ മാ രമാം സകൃദിമാം അസ്ഥായിനീം ആസ്ഥയാ
ഭൂപാലഭ്രുകുടീകുടീവിഹരണവ്യാപാരപണ്യാംഗനാം |
കംഥാകംചുകിനഃ പ്രവിശ്യ ഭവനദ്വാരാണി വാരാണസീരഥ്യാ
പംക്തിഷു പാണിപാത്രപതിതാം ഭിക്ഷാം അപേക്ഷാമഹേ ‖ 3൤65 ‖

അഗ്രേ ഗീതം സരസകവയഃ പാര്ശ്വയോര്ദാക്ഷിണാത്യാഃ
പശ്ചാല്ലീലാവലയരണിതം ചാമരഗ്രാഹിണീനാം |
യദ്യസ്ത്യേവം കുരു ഭവരസാസ്വാദനേ ലംപടത്വം
നോ ചേച്ചേതഃ പ്രവിശ സഹസാ നിര്വികല്പേ സമാധൌ ‖ 3൤66 ‖

പ്രാപ്താഃ ശ്രിയഃ സകലകാമദുധാസ്തതഃ കിം
ന്യസ്തം പദം ശിരസി വിദ്വിഷതാം തതഃ കിം |
സംപാദിതാഃ പ്രണയിനോ വിഭവൈസ്തതഃ കിം
കല്പം സ്ഥിതാസ്തനുഭൃതാം തനവസ്തതഃ കിം ‖ 3൤67 ‖

ഭക്തിര്ഭവേ മരണജന്മഭയം ഹൃദിസ്ഥം
സ്നേഹോ ന ബംധുഷു ന മന്മഥജാ വികാരാഃ |
സംസര്ജ ദോഷരഹിതാ വിജയാ വനാംതാ
വൈരാഗ്യം അസ്തി കിം ഇതഃ പരമര്ഥനീയം ‖ 3൤68 ‖

തസ്മാദനംതം അജരം പരമം വികാസി
തദ്ബ്രഹ്മ ചിംതയ കിം ഏഭിരസദ്വികല്പൈഃ |
യസ്യാനുഷംഗിണ ഇമേ ഭുവനാധിപത്യഭോഗാദയഃ
കൃപണലോകമതാ ഭവംതി ‖ 3൤69 ‖

പാതാലം ആവിശസി യാസി നഭോ വിലംഘ്യ
ദിങ്മംഡലം ഭ്രമസി മാനസ ചാപലേന |
ഭ്രാംത്യാപി ജാതു വിമലം കഥം ആത്മനീനം
ന ബ്രഹ്മ സംസരസി വിര്വൃതിമം ഏഷി യേന ‖ 3൤70 ‖

കിം വേദൈഃ സ്മൃതിഭിഃ പുരാണപഠനൈഃ ശാസ്ത്രൈര്മഹാവിസ്തരൈഃ
സ്വര്ഗഗ്രാമകുടീനിവാസഫലദൈഃ കര്മക്രിയാവിഭ്രമൈഃ |
മുക്ത്വൈകം ഭവദുഃഖഭാരരചനാവിധ്വംസകാലാനലം
സ്വാത്മാനംദപദപ്രവേശകലനം ശേസൈര്വാണിഗ്വൃത്തിഭിഃ ‖ 3൤71 ‖

നായം തേ സമയോ രഹസ്യം അധുനാ നിദ്രാതി നാഥോ യദി
സ്ഥിത്വാ ദ്രക്ഷ്യതി കുപ്യതി പ്രഭുരിതി ദ്വാരേഷു യേഷാം വചഃ |
ചേതസ്താനപഹായ യാഹി ഭവനം ദേവസ്യ വിശ്വേശിതുര്
നിര്ദൌവാരികനിര്ദയോക്ത്യ്^^അപരുഷം നിഃസോഉമ്^^അശര്മപ്രദം ‖ 3൤711 ‖

യതോ മേരുഃ ശ്രീമാന്നിപതതി യുഗാംതാഗ്നിവലിതഃ
സമുദ്രാഃ ശുഷ്യംതി പ്രചുരമകരഗ്രാഹനിലയാഃ |
ധരാ ഗച്ഛത്യംതം ധരണിധരപാദൈരപി ധൃതാ
ശരീരേ കാ വാര്താ കരികലഭകര്ണാഗ്രചപലേ ‖ 3൤72 ‖

ഗാത്രം സംകുചിതം ഗതിര്വിഗലിതാ ഭ്രഷ്ടാ ച ദംതാവലിര്
ദൃഷ്ടിര്നക്ഷ്യതി വര്ധതേ വധിരതാ വക്ത്രം ച ലാലായതേ |
വാക്യം നാദ്രിയതേ ച ബാംധവജനോ ഭാര്യാ ന ശുശ്രൂഷതേ
ഹാ കഷ്ടം പുരുഷസ്യ ജീര്ണവയസഃ പുത്രോഽപ്യമിത്രായതേ ‖ 3൤73 ‖

വര്ണം സിതം ശിരസി വീക്ഷ്യ ശിരോരുഹാണാം
സ്ഥാനം ജരാപരിഭവസ്യ തദാ പുമാംസം |
ആരോപിതാംസ്ഥിശതകം പരിഹൃത്യ യാംതി
ചംഡാലകൂപം ഇവ ദൂരതരം തരുണ്യഃ ‖ 3൤74 ‖

യാവത്സ്വസ്ഥം ഇദം ശരീരം അരുജം യാവച്ച ദൂരേ ജരാ
യാവച്ചേംദ്രിയശക്തിരപ്രതിഹതാ യാവത്ക്ഷയോ നായുഷഃ |
ആത്മശ്രേയസി താവദേവ വിദുഷാ കാര്യഃ പ്രയത്നോ മഹാന്
സംദീപ്തേ ഭവനേ തു കൂപഖനനം പ്രത്യുദ്യമഃ കീദൃശഃ ‖ 3൤75 ‖

തപസ്യംതഃ സംതഃ കിം അധിനിവസാമഃ സുരനദീം
ഗുണോദാരാംദാരാനുത പരിചരാമഃ സവിനയം |
പിബാമഃ ശാസ്ത്രൌഘാനുതവിവിധകാവ്യാമൃതരസാന്
ന വിദ്മഃ കിം കുര്മഃ കതിപയനിമേഷായുഷി ജനേ ‖ 3൤76 ‖

ദുരാരാധ്യാശ്ചാമീ തുരഗചലചിത്താഃ ക്ഷിതിഭുജോ
വയം തു സ്ഥൂലേച്ഛാഃ സുമഹതി ഫലേ ബദ്ധമനസഃ |
ജരാ ദേഹം മൃത്യുര്ഹരതി ദയിതം ജീവിതം ഇദം
സഖേ നാന്യച്ഛ്രേയോ ജഗതി വിദുഷേഽന്യത്ര തപസഃ ‖ 3൤77 ‖

മാനേ മ്ലായിനി ഖംഡിതേ ച വസുനി വ്യര്ഥേ പ്രയാതേഽര്ഥിനി
ക്ഷീണേ ബംധുജനേ ഗതേ പരിജനേ നഷ്ടേ ശനൈര്യൌവനേ |
യുക്തം കേവലം ഏതദേവ സുധിയാം യജ്ജഹ്നുകന്യാപയഃപൂതാഗ്രാവ
ഗിരീംദ്രകംദരതടീകുംജേ നിവാസഃ ക്വചിഥ് ‖ 3൤78 ‖

രമ്യാശ്ചംദ്രമരീചയസ്തൃണവതീ രമ്യാ വനാംതസ്ഥലീ
രമ്യം സാധുസമാഗമാഗതസുഖം കാവ്യേഷു രമ്യാഃ കഥാഃ |
കോപോപാഹിതബാഷ്പബിംദുതരലം രമ്യം പ്രിയായാ മുഖം
സര്വം രമ്യം അനിത്യതാം ഉപഗതേ ചിത്തേ ന കിംചിത്പുനഃ ‖ 3൤79 ‖

രമ്യം ഹര്മ്യതലം ന കിം വസതയേ ശ്രവ്യം ന ഗേയാദികം
കിം വാ പ്രാണസമാസമാഗമസുഖം നൈവാധികപ്രീതയേ |
കിംതു ഭ്രാംതപതംഗക്ഷപവനവ്യാലോലദീപാംകുരച്ഛായാ
ചംചലം ആകലയ്യ സകലം സംതോ വനാംതം ഗതാഃ ‖ 3൤80 ‖

ആ സംസാരാത്ത്രിഭുവനം ഇദം ചിന്വതാം താത്താദൃങ്നൈവാസ്മാകം
നയനപദവീം ശ്രോത്രമാര്ഗം ഗതോ വാ |
യോഽയം ധത്തേ വിഷയകരിണോ ഗാഢഗൂഢാഭിമാനക്ഷീവസ്യാംതഃ
കരണകരിണഃ സംയമാലാനലീലാം ‖ 3൤81 ‖

യദേതത്സ്വച്ഛംദം വിഹരണം അകാര്പണ്യം അശനം
സഹാര്യൈഃ സംവാസഃ ശ്രുതം ഉപശമൈകവ്രതഫലം |
മനോ മംദസ്പംദം ബഹിരപി ചിരസ്യാപി വിമൃശന്ന
ജാനേ കസ്യൈഷാ പരിണതിരുദാരസ്യ തപസഃ ‖ 3൤82 ‖

ജീര്ണാ ഏവ മനോരഥാശ്ച ഹൃദയേ യാതം ച തദ്യൌവനം
ഹംതാംഗേഷു ഗുണാശ്ബംധ്യഫലതാം യാതാ ഗുണജ്ഞൈര്വിനാ |
കിം യുക്തം സഹസാഭ്യുപൈതി ബലവാന്കാലഃ കൃതാംതോഽക്ഷമീ
ഹാ ജ്ഞാതം മദനാംതകാംഘ്രിയുഗലം മുക്ത്വാസ്തി നാന്യോ ഗതിഃ ‖ 3൤83 ‖

മഹേശ്വരേ വാ ജഗതാം അധീശ്വരേ
ജനാര്ദനേ വാ ജഗദ്^^അംതരാത്മനി |
ന വസ്തുഭേദപ്രതിപത്തിരസ്തി മേ
തഥാപി ഭക്തിസ്തരുണേംദുശേഖരേ ‖ 3൤84 ‖

സ്ഫുരത്സ്ഫാരജ്യോത്സ്നാധവലിതതലേ ക്വാപി പുലിനേ
സുഖാസീനാഃ ശാംതധ്വംതിസു രജനീഷു ദ്യുസരിതഃ |
ഭവാഭോഗോദ്വിഗ്നാഃ ശിവ ശിവ ശിവേത്യുച്ചവചസഃ
കദാ യാസ്യാമോഽതര്ഗതബഹുലബാഷ്പാകുലദശാം ‖ 3൤85 ‖

മഹാദേവോ ദേവഃ സരിദപി ച സൈഷാ സുരസരിദ്ഗുഹാ
ഏവാഗാരം വസനം അപി താ ഏവ ഹരിതഃ |
സുഹൃദാ കാലോഽയം വ്രതം ഇദം അദൈന്യവ്രതം ഇദം
കിയദ്വാ വക്ഷ്യാമോ വടവിടപ ഏവാസ്തു ദയിതാ ‖ 3൤ ‖

വിതീര്ണേ സര്വസ്വേ തരുണകരുണാപൂര്ണഹൃദയാഃ
സ്മരംതഃ സംസാരേ വിഗുണപരിണാമാം വിധിഗതിം |
വയം പുണ്യാരണ്യേ പരിണതശരച്ചംദ്രകിരണാസ്
ത്രിയാമാ നേസ്യാമോ ഹരചരണചിംതൈകശരണാഃ ‖ 3൤86 ‖

കദാ വാരാണസ്യാം അമരതടിനീരോധസി വസന്
വസാനഃ കൌപീനം ശിരസി നിദധാനോഽംജലിപുടം |
അയേ ഗൌരീനാഥ ത്രിപുരഹര ശംഭോ ത്രിനയന
പ്രസീദേത്യാക്രോശന്നിമിഷം ഇവ നേഷ്യാമി ദിവസാന് ‖ 3൤87 ‖

ഉദ്യാനേഷു വിചിത്രഭോജനവിധിസ്തീവ്രാതിതീവ്രം തപഃ
കൌപീനാവരണം സുവസ്ത്രം അമിതം ഭിക്ഷാടനം മംഡനം |
ആസന്നം മരണം ച മംഗലസമം യസ്യാം സമുത്പദ്യതേ
താം കാശീം പരിഹൃത്യ ഹംത വിബുധൈരന്യത്ര കിം സ്ഥീയതേ ‖ 3൤ ‖

സ്നാത്വാ ഗാംഗൈഃ പയോഭിഃ ശുചികുസുമഫലൈരര്ചയിത്വാ വിഭോ ത്വാ
ധ്യേയേ ധ്യാനം നിവേശ്യ ക്ഷിതിധരകുഹരഗ്രാവപര്യംകമൂലേ |
ആത്മാരാമഃ ഫലാശീ ഗുരുവചനരതസ്ത്വത്പ്രസാദാത്സ്മരാരേ
ദുഃഖം മോക്ഷ്യേ കദാഹം സമകരചരണേ പുംസി സേവാസമുത്ഥം ‖ 3൤88 ‖

ഏകാകീ നിഃസ്പൃഹഃ ശാംതഃ പാണിപാത്രോ ദിഗംബരഃ |
കദാ ശംഭോ ഭവിഷ്യാമി കര്മനിര്മൂലനക്ഷമഃ ‖ 3൤89 ‖

പാണിം പാത്രയതാം നിസര്ഗശുചിനാ ഭൈക്ഷേണ സംതുഷ്യതാം
യത്ര ക്വാപി നിഷീദതാം ബഹുതൃണം വിശ്വം മുഹുഃ പശ്യതാം |
അത്യാഗേഽപി തനോരഖംഡപരമാനംദാവബോധസ്പൃശാ
മധ്വാ കോഽപി ശിവപ്രസാദസുലഭഃ സംപത്സ്യതേ യോഗിനാം ‖ 3൤90 ‖

കൌപീനം ശതഖംഡജര്ജരതരം കംഥാ പുനസ്താദൃശീ
നൈശ്ചിംത്യം നിരപേക്ഷഭൈക്ഷ്യം അശനം നിദ്രാ ശ്മശാനേ വനേ |
സ്വാതംത്ര്യേണ നിരംകുശം വിഹരണം സ്വാംതം പ്രശാംതം സദാ
സ്ഥൈര്യം യോഗമഹോത്സവേഽപി ച യദി ത്രൈലോക്യരാജ്യേന കിം ‖ 3൤91 ‖

ബ്രഹ്മാംഡം മംഡലീമാത്രം കിം ലോഭായ മനസ്വിനഃ |
ശഫരീസ്ഫുര്തേനാബ്ധിഃ ക്ഷുബ്ധോ ന ഖലു ജായതേ ‖ 3൤92 ‖

മാതര്ലക്ഷ്മി ഭജസ്വ കംചിദപരം മത്കാംക്ഷിണീ മാ സ്മ ഭൂര്
ഭോഗേഷു സ്പൃഹയാലവസ്തവ വശേ കാ നിഃസ്പൃഹാണാം അസി |
സദ്യഃ സ്യൂതപലാശപത്രപുടികാപാത്രൈഃ പവിത്രീകൃതൈര്
ഭിക്ഷാവസ്തുഭിരേവ സംപ്രതി വയം വൃത്തിം സമീഹാമഹേ ‖ 3൤93 ‖

മഹാശയ്യാ പൃഥ്വീ വിപുലം ഉപധാനം ഭുജലതാം
വിതാനം ചാകാശം വ്യജനം അനുകൂലോഽയം അനിലഃ |
ശരച്ചംദ്രോ ദീപോ വിരതിവനിതാസംഗമുദിതഃ
സുഖീ ശാംതഃ ശേതേ മുനിരതനുഭൂതിര്നൃപ ഇവ ‖ 3൤94 ‖

ഭിക്ഷാസീ ജനമധ്യസംഗരഹിതഃ സ്വായത്തചേഷ്ടഃ സദാ
ഹാനാദാനവിരക്തമാര്ഗനിരതഃ കശ്ചിത്തപസ്വീ സ്ഥിതഃ |
രഥ്യാകീര്ണവിശീര്ണജീര്ണവസനഃ സംപ്രാപ്തകംഥാസനോ
നിര്മാനോ നിരഹംകൃതിഃ ശമസുഖാഭോഗൈകബദ്ധസ്പൃഹഃ ‖ 3൤95 ‖

ചംഡാലഃ കിം അയം ദ്വിജാതിരഥവാ ശൂദ്രോഽഥ കിം താപസഃ
കിം വാ തത്ത്വവിവേകപേശലമതിര്യോഗീശ്വരഃ കോഽപി കിം |
ഇത്യുത്പന്നവികല്പജല്പമുഖരൈരാഭാഷ്യമാണാ ജനൈര്
ന ക്രുദ്ധാഃ പഥി നൈവ തുഷ്ടമനസോ യാംതി സ്വയം യോഗിനഃ ‖ 3൤96 ‖

ഹിംസാശൂന്യം അയത്നലഭ്യം അശനം ധാത്രാ മരുത്കല്പിതം
വ്യാലാനം പശവസ്തൃണാംകുരഭുജസ്തുഷ്ടാഃ സ്ഥലീശായിനഃ |
സംസാരാര്ണവലംഘനക്ഷമധിയാം വൃത്തിഃ കൃതാ സാ നൃണാം
താം അന്വേഷയതാം പ്രയാംതി സതതം സര്വം സമാപ്തിം ഗുണാഃ ‖ 3൤97 ‖

ഗംഗാതീരേ ഹിമഗിരിശിലാബദ്ധപദ്മാസനസ്യ
ബ്രഹ്മധ്യാനാഭ്യസനവിധിനാ യോഗനിദ്രാം ഗതസ്യ |
കിം തൈര്ഭാവ്യം മമ സുദിവസൈര്യത്ര തേ നിര്വിശംകാഃ
കംഡൂയംതേ ജരഠഹരിണാഃ സ്വാംഗം അംഗേ മദീയേ ‖ 3൤98 ‖

ജീര്ണാഃ കംഥാ തതഃ കിം സിതം അമലപടം പട്ടസൂത്രം തതഃ കിം
ഏകാ ഭാര്യാ തതഃ കിം ഹയകരിസുഗണൈരാവൃതോ വാ തതഃ കിം |
ഭക്തം ഭുക്തം തതഃ കിം കദശനം അഥവാ വാസരാംതേ തതഃ കിം
വ്യക്തജ്യോതിര്ന വാംതര്മഥിതഭവഭയം വൈഭവം വാ തതഃ കിം ‖ 3൤ ‖

പാണിഃ പാത്രം പവിത്രം ഭ്രമണപരിഗതം ഭൈക്ഷ്യം അക്ഷയ്യം അന്നം
വിസ്തീര്ണം വസ്ത്രം ആശാദശകം അചപലം തല്പം അസ്വല്പം ഉര്വീം |
യേഷാം നിഃസംഗതാംഗീകരണപരിണതസ്വാംതസംതോഷിണസ്തേ
ധന്യാഃ സംന്യസ്തദൈന്യവ്യതികരനികരാഃ കര്മ നിര്മൂലയംതി ‖ 3൤99 ‖

ത്രൈലോക്യാധിപതിത്വം ഏവ വിരസം യസ്മിന്മഹാശാസനേ
തല്ലബ്ധ്വാസനവസ്ത്രമാനഘടനേ ഭോഗേ രതിം മാ കൃഥാഃ |
ഭോഗഃ കോഽപി സ ഏക ഏവ പരമോ നിത്യോദിതാ ജൃംഭനേ
യത്സ്വാദാദ്വിരസാ ഭവംതി വിസയാസ്ത്രൈലോക്യരാജ്യാദയഃ ‖ 3൤991 ‖

മാതര്മേദിനി താത മാരുതി സഖേ തേജഃ സുബംധോ ജല
ഭ്രാതര്വ്യോഉമ്^^അ നിബദ്ധ ഏഷ ഭവതാം അംത്യഃ പ്രണാമാംജലിഃ |
യുഷ്മത്സംഗവശോപജാതസുകൃതസ്ഫാരസ്ഫുരന്നിര്മലജ്ഞാനാപാസ്ത
സമസ്തമോഹമഹിമാ ലീനേ പരബ്രഹ്മണി ‖ 3൤100 ‖

ശയ്യാ ശൈലശിലാഗൃഹം ഗിരിഗുഹാ വസ്ത്രം തരുണാം ത്വചഃ
സാരംഗാഃ സുഹൃദോ നനു ക്ഷിതിരുഹാം വൃത്തിഃ ഫലൈഃ കോഉമ്^^അലൈഃ |
യേസാം നിര്ഝരം അംബുപാനം ഉചിതം രത്യൈ തു വിദ്യാംഗനാ
മന്യേ തേ പരമേശ്വരാഃ ശിരസി യരി ബദ്ധോ ന സേവാംജലിഃ ‖ 3൤1001 ‖

ധൈര്യം യസ്യ പിതാ ക്ഷമാ ച ജനനീ ശാംതിശ്ചിരം ഗേഹിനീ
സത്യം മിത്രം ഇദം ദയാ ച ഭഗിനീ ഭ്രാതാ മനഃസംയമഃ |
ശയ്യാ ഭൂമിതലം ദിശോഽപി വസനം ജ്ഞാനാമൃതം ഭോജനം
ഹ്യേതേ യസ്യ കുടുംബിനോ വദ സഖേ കസ്മാദ്ഭയം യോഗിനഃ ‖ 3൤1002 ‖

അഹോ വാ ഹാരേ വാ ബലവതി രിപൌ വാ സുഹൃദി വാ
മണൌ വാ ലോഷ്ഠേ വാ കുസുമശയനേ വാ ദൃഷദി വാ |
തൃണേ വാ സ്ത്രൈണേ വാ മമ സമദൃശോ യാംതി ദിവസാഃ
ക്വചിത്പുണ്യാരണ്യേ ശിവ ശിവ ശിവേതി പ്രലപതഃ ‖ 3൤1003 ‖