View this in:
patanjali yoga sootraaNi - 1 (samaadhi paada)
atha samaadhipaadaH |
atha yogaanushaasanam ‖ 1 ‖
yogashchittavRRitti nirodhaH ‖ 2 ‖
tadaa drashhTuH svaroope.avasthaanam ‖ 3 ‖
vRRitti saaroopyamitaratra ‖ 4 ‖
vRRittayaH panchatasyaH klishhTaa.aklishhTaaH ‖ 5 ‖
pramaaNa viparyaya vikalpa nidraa smRRitayaH ‖ 6 ‖
pratyakshhaanumaanaagamaaH pramaaNaani ‖ 7 ‖
viparyayo mithyaagnyaanamatadroopa pratishhTam ‖ 8 ‖
shabdagnyaanaanupaatee vastushoonyo vikalpaH ‖ 9 ‖
abhaava pratyayaalambanaa vRRittirnidraa ‖ 10 ‖
anabhoota vishhayaasampramoshhaH smRRitiH ‖ 11 ‖
abhyaasa vairaagyaabhyaaM tannirodhaH ‖ 12 ‖
tatra sthitau yatno.abhyaasaH ‖ 13 ‖
sa tu deerghakaala nairantarya saktaaraasevito dRRiDhabhoomiH ‖ 14 ‖
dRRishhTaanushravika vishhaya vitRRishhNasya vasheekaarasangnyaa vairaagyam ‖ 15 ‖
tatparaM purushhakhyaate-rguNavaitRRishhNaam ‖ 16 ‖
vitarka vichaaraanandaasmitaaroopaanugamaat sampragnyaataH ‖ 17 ‖
viraamapratyayaabhyaasapoorvaH saMskaarasheshho.anayaH ‖ 18 ‖
bhavapratyayo videhaprakRRitilayaanaam ‖ 19 ‖
shraddhaa veerya smRRiti samaadhipragnyaa poorvakaH itareshhaam ‖ 20 ‖
teevrasaMvegaanaamaasannaH ‖ 21 ‖
mRRidumadhyaadhimaatratvaattato.api visheshhaH ‖ 22 ‖
eeshvarapraNidhaanaadvaa ‖ 23 ‖
klesha karma vipaakaashayairaparaamRRishhTaH purushhavisheshha eeshvaraH ‖ 24 ‖
tatra niratishayaM sarvagnyaveejam ‖ 25 ‖
sa eshhaH poorveshhaamapi guruH kaalenaanavacChedaat ‖ 26 ‖
tasya vaachakaH praNavaH ‖ 27 ‖
tajjapastadarthabhaavanam ‖ 28 ‖
tataH pratyakchetanaadhigamo.apyantaraayaabhaavashcha ‖ 29 ‖
vyaadhi styaana saMshaya pramaadaalasyaavirati bhraanti
darshanaalabdhoomikatvaanavasthitatvaani chittavikshhepaste.antaraayaaH ‖ 30 ‖
duHkha daurmmanarasyaangamejayatva shvaasaprashvaasaa vikshhepasahabhuvaH ‖ 31 ‖
tatpratishhedhaarthamekatattvaabhyaasaH ‖ 32 ‖
maitree karuNaa muditopekshhaaNaaM sukha duHkhaa puNyaapuNya vishhayaaNaam-bhaavanaatashchittaprasaadanam ‖ 33 ‖
pracChardRRina vidhaaraNaabhyaaM vaa praNasya ‖ 34 ‖
vishhayavatee vaa pravRRittirootpannaa manasaH sthiti nibandhanee ‖ 35 ‖
vishokaa vaa jyotishhmatee ‖ 36 ‖
veetaraaga vishhayaM vaa chittam ‖ 37 ‖
svapna nidraa gnyaanaalambanaM vaa ‖ 38 ‖
yathaabhimatadhyaanaadvaa ‖ 39 ‖
paramaaNu parama mahattvaanto.asya vasheekaaraH ‖ 40 ‖
kshheeNavRRitterabhijaatasyeva maNergraheetRRirgayaNa graahyeshhu tatstha tadanjanataa samaapattiH ‖ 41 ‖
tatra shabdaartha gnyaana vikalpaiH sankeerNaa savitarkaa samaapattiH ‖ 42 ‖
smRRiti parishuddhau svaroopa shoonyevaartha maatraanirbhaasaa nirvitarkaa ‖ 43 ‖
etayaiva savichaaraa nirvichaara cha sookshhmavishhayaa vyaarakhyaataa ‖ 44 ‖
sookshhma vishhayatvaM chaalingaparyavasaanam ‖ 45 ‖
taa eva saveejaH samaadhiH ‖ 46 ‖
nirvichaara vaishaaraadhye.adhyaatmaprasaadaH ‖ 47 ‖
RRitambharaa tatra pragnyaa ‖ 48 ‖
shrutaanumaana pragnyaabhyaamanyavishhayaa visheshhaarthatvaat ‖ 49 ‖
tajjaH saMskaaro.anyasaMskaara pratibandhee ‖ 50 ‖
tasyaapi nirodhe sarvanirodhaannirvaajassamaadhiH ‖ 51 ‖
iti paatanjalayogadarshane samaadhipaado naama prathamaH paadaH |