View this in:
patanjali yoga sootraaNi - 4 (kaivalya paadaH)
atha kaivalyapaadaH |
janmaushhadhimantratapassamaadhijaaH siddhayaH ‖1‖
jaatyantarapariNaamaH prakRRityaapooraat ‖2‖
nimittamaprayojakaM prakRRiteenaaMvaraNabhedastu tataH kshhetrikavat ‖3‖
nirmaaNacittaanyasmitaamaatraat ‖4‖
pravRRittibhede prayojakaM cittamekamanekeshhaam ‖5‖
tatra dhyaanajamanaashayam ‖6‖
karmaashuklaakRRishhNaM yoginaH trividhamitareshhaam ‖7‖
tataH tadvipaakaanugNaanaamevaabhivyaktiH vaasanaanaam ‖8‖
jaati desha kaala vyavahitaanaamapyaantaryaaM smRRitisaMskaarayoH ekaroopatvaat ‖9‖
taasaamanaaditvaM caashishho nityatvaat ‖10‖
hetuphalaashrayaalambanaiHsaMgRRiheetatvaateshhaamabhaavetadabhaavaH ‖11‖
ateetaanaagataM svaroopato.astyadhvabhedaaddharmaaNaam ‖12‖
te vyaktasookshhmaaH guNaatmaanaH ‖13‖
pariNaamaikatvaat vastutattvam ‖14‖
vastusaamye cittabhedaattayorvibhaktaH panthaaH ‖15‖
na caikacittatantraM cedvastu tadapramaaNakaM tadaa kiM syaat ‖16‖
taduparaagaapekshhitvaat cittasya vastugnyaataagnyaataM ‖17‖
sadaagnyaataaH cittavrttayaH tatprabhoH purushhasyaapariNaamitvaat ‖18‖
na tatsvaabhaasaM dRRishyatvaat ‖19‖
eka samaye cobhayaanavadhaaraNam ‖20‖
cittaantara dRRishye buddhibuddheH atiprasangaH smRRitisaMkarashca ‖21‖
citerapratisaMkramaayaaH tadaakaaraapattau svabuddhi saMvedanam ‖22‖
drashhTRRidRRishyoparaktaM cittaM sarvaartham ‖23‖
tadasankhyeya vaasanaabhiH citramapi paraartham saMhatyakaaritvaat ‖24‖
visheshhadarshinaH aatmabhaavabhaavanaanivRRittiH ‖25‖
tadaa vivekanimnaM kaivalyapraagbhaaraM cittam ‖26‖
tacChidreshhu pratyayaantaraaNi saMskaarebhyaH ‖27‖
haanameshhaaM kleshavaduktam ‖28‖
prasaMkhyaane.apyakuseedasya sarvathaa vivekakhyaateH dharmameghassamaadhiH ‖29‖
tataH kleshakarmanivRRittiH ‖30‖
tadaa sarvaavaraNamalaapetasya gnyaanasyaanantyaat gnyeyamalpam ‖31‖
tataH kRRitaarthaanaM pariNaamakramasamaaptirguNaanaam ‖32‖
kshhaNapratiyogee pariNaamaaparaanta nirgraahyaH kramaH ‖33‖
purushhaarthashoonyaanaaM guNaanaaMpratiprasavaH kaivalyaM svaroopapratishhThaa vaa citishaktiriti ‖34‖
iti paatanjalayogadarshane kaivalyapaado naama chaturthaH paadaH |