॥ ඉති ශ්රීමහාභාරතේ උද්යෝගපර්වණි ප්රජාගරපර්වණි
විදුරවාක්යේ අෂ්ටත්රිංශෝऽධ්යායඃ ॥
විදුර උවාච ।
ඌර්ධ්වං ප්රාණා හ්යුත්ක්රාමංති යූනඃ ස්ථවිර ආයති ।
ප්රත්යුත්ථානාභිවාදාභ්යාං පුනස්තාන්පතිපද්යතේ ॥ 1॥
පීඨං දත්ත්වා සාධවේऽභ්යාගතාය
ආනීයාපඃ පරිනිර්ණිජ්ය පාදෞ ।
සුඛං පෘෂ්ට්වා ප්රතිවේද්යාත්ම සංස්ථං
තතෝ දද්යාදන්නමවේක්ෂ්ය ධීරඃ ॥ 2॥
යස්යෝදකං මධුපර්කං ච ගාං ච
න මංත්රවිත්ප්රතිගෘහ්ණාති ගේහේ ।
ලෝභාද්භයාදර්ථකාර්පණ්යතෝ වා
තස්යානර්ථං ජීවිතමාහුරාර්යාඃ ॥ 3॥
චිකිත්සකඃ ශක්ය කර්තාවකීර්ණී
ස්තේනඃ ක්රූරෝ මද්යපෝ භ්රූණහා ච ।
සේනාජීවී ශ්රුතිවික්රායකශ් ච
භෘශං ප්රියෝऽප්යතිථිර්නෝදකාර්හඃ ॥ 4॥
අවික්රේයං ලවණං පක්වමන්නං දධි
ක්ෂීරං මධු තෛලං ඝෘතං ච ।
තිලා මාංසං මූලඵලානි ශාකං
රක්තං වාසඃ සර්වගංධා ගුඩශ් ච ॥ 5॥
අරෝෂණෝ යඃ සමලෝෂ්ට කාංචනඃ
ප්රහීණ ශෝකෝ ගතසංධි විග්රහඃ ।
නිංදා ප්රශංසෝපරතඃ ප්රියාප්රියේ
චරන්නුදාසීනවදේෂ භික්ෂුකඃ ॥ 6॥
නීවාර මූලේංගුද ශාකවෘත්තිඃ
සුසංයතාත්මාග්නිකාර්යේෂ්වචෝද්යඃ ।
වනේ වසන්නතිථිෂ්වප්රමත්තෝ
ධුරංධරඃ පුණ්යකෘදේෂ තාපසඃ ॥ 7॥
අපකෘත්වා බුද්ධිමතෝ දූරස්ථෝऽස්මීති නාශ්වසේත් ।
දීර්ඝෞ බුද්ධිමතෝ බාහූ යාභ්යාං හිංසති හිංසිතඃ ॥ 8॥
න විශ්වසේදවිශ්වස්තේ විශ්වස්තේ නාතිවිශ්වසේත් ।
විශ්වාසාද්භයමුත්පන්නං මූලාන්යපි නිකෘංතති ॥ 9॥
අනීර්ෂ්යුර්ගුප්තදාරඃ ස්යාත්සංවිභාගී ප්රියංවදඃ ।
ශ්ලක්ෂ්ණෝ මධුරවාක්ස්ත්රීණාං න චාසාං වශගෝ භවේත් ॥ 10॥
පූජනීයා මහාභාගාඃ පුණ්යාශ්ච ගෘහදීප්තයඃ ।
ස්ත්රියඃ ශ්රියෝ ගෘහස්යෝක්තාස්තස්මාද්රක්ෂ්යා විශේෂතඃ ॥ 11॥
පිතුරංතඃපුරං දද්යාන්මාතුර්දද්යාන්මහානසම් ।
ගෝෂු චාත්මසමං දද්යාත්ස්වයමේව කෘෂිං ව්රජේත් ।
භෘත්යෛර්වණිජ්යාචාරං ච පුත්රෛඃ සේවේත බ්රාහ්මණාන් ॥ 12॥
අද්භ්යෝऽග්නිර්බ්රහ්මතඃ ක්ෂත්රමශ්මනෝ ලෝහමුත්ථිතම් ।
තේෂාං සර්වත්රගං තේජඃ ස්වාසු යෝනිෂු ශාම්යති ॥ 13॥
නිත්යං සංතඃ කුලේ ජාතාඃ පාවකෝපම තේජසඃ ।
ක්ෂමාවංතෝ නිරාකාරාඃ කාෂ්ඨේऽග්නිරිව ශේරතේ ॥ 14॥
යස්ය මංත්රං න ජානංති බාහ්යාශ්චාභ්යංතරාශ් ච යේ ।
ස රාජා සර්වතශ්චක්ෂුශ්චිරමෛශ්වර්යමශ්නුතේ ॥ 15॥
කරිෂ්යන්න ප්රභාෂේත කෘතාන්යේව ච දර්ශයේත් ।
ධර්මකාමාර්ථ කාර්යාණි තථා මංත්රෝ න භිද්යතේ ॥ 16॥
One should never speak of what one intends to do in respect of virtue, profit and pleasure, let it not be revealed till it is done. Don't let your counsels be divulged to others.
ගිරිපෘෂ්ඨමුපාරුහ්ය ප්රාසාදං වා රහෝගතඃ ।
අරණ්යේ නිඃශලාකේ වා තත්ර මංත්රෝ විධීයතේ ॥ 17॥
නාසුහෘත්පරමං මංත්රං භාරතාර්හති වේදිතුම් ।
අපංඩිතෝ වාපි සුහෘත්පංඩිතෝ වාප්යනාත්මවාන් ।
අමාත්යේ හ්යර්ථලිප්සා ච මංත්රරක්ෂණමේව ච ॥ 18॥
කෘතානි සර්වකාර්යාණි යස්ය වා පාර්ෂදා විදුඃ ।
ගූඪමංත්රස්ය නෘපතේස්තස්ය සිද්ධිරසංශයම් ॥ 19॥
අප්රශස්තානි කර්මාණි යෝ මෝහාදනුතිෂ්ඨති ।
ස තේෂාං විපරිභ්රංශේ භ්රශ්යතේ ජීවිතාදපි ॥ 20॥
කර්මණාං තු ප්රශස්තානාමනුෂ්ඨානං සුඛාවහම් ।
තේෂාමේවානනුෂ්ඨානං පශ්චාත්තාපකරං මහත් ॥ 21॥
ස්ථානවෘද්ධ ක්ෂයජ්ඤස්ය ෂාඩ්ගුණ්ය විදිතාත්මනඃ ।
අනවජ්ඤාත ශීලස්ය ස්වාධීනා පෘථිවී නෘප ॥ 22॥
අමෝඝක්රෝධහර්ෂස්ය ස්වයං කෘත්යාන්වවේක්ෂිණඃ ।
ආත්මප්රත්යය කෝශස්ය වසුධේයං වසුංධරා ॥ 23॥
නාමමාත්රේණ තුෂ්යේත ඡත්රේණ ච මහීපතිඃ ।
භෘත්යේභ්යෝ විසෘජේදර්ථාන්නෛකඃ සර්වහරෝ භවේත් ॥ 24॥
බ්රාහ්මණෝ බ්රාහ්මණං වේද භර්තා වේද ස්ත්රියං තථා ।
අමාත්යං නෘපතිර්වේද රාජා රාජානමේව ච ॥ 25॥
න ශත්රුරංකමාපන්නෝ මෝක්තව්යෝ වධ්යතාං ගතඃ ।
අහතාද්ධි භයං තස්මාජ්ජායතේ නචිරාදිව ॥ 26॥
දෛවතේෂු ච යත්නේන රාජසු බ්රාහ්මණේෂු ච ।
නියංතව්යඃ සදා ක්රෝධෝ වෘද්ධබාලාතුරේෂු ච ॥ 27॥
නිරර්ථං කලහං ප්රාජ්ඤෝ වර්ජයේන්මූඪ සේවිතම් ।
කීර්තිං ච ලභතේ ලෝකේ න චානර්ථේන යුජ්යතේ ॥ 28॥
ප්රසාදෝ නිෂ්ඵලෝ යස්ය ක්රෝධශ්චාපි නිරර්ථකඃ ।
න තං භර්තාරමිච්ඡංති ෂංඪං පතිමිව ස්ත්රියඃ ॥ 29॥
න බුද්ධිර්ධනලාභාය න ජාඩ්යමසමෘද්ධයේ ।
ලෝකපර්යාය වෘත්තාංතං ප්රාජ්ඤෝ ජානාති නේතරඃ ॥ 30॥
විද්යා ශීලවයෝවෘද්ධාන්බුද්ධිවෘද්ධාංශ්ච භාරත ।
ධනාභිජන වෘද්ධාංශ්ච නිත්යං මූඪෝऽවමන්යතේ ॥ 31॥
අනාර්ය වෘත්තමප්රාජ්ඤමසූයකමධාර්මිකම් ।
අනර්ථාඃ ක්ෂිප්රමායාංති වාග්දුෂ්ටං ක්රෝධනං තථා ॥ 32॥
අවිසංවාදනං දානං සමයස්යාව්යතික්රමඃ ।
ආවර්තයංති භූතානි සම්යක්ප්රණිහිතා ච වාක් ॥ 33॥
අවිසංවාදකෝ දක්ෂඃ කෘතජ්ඤෝ මතිමානෘජුඃ ।
අපි සංක්ෂීණ කෝශෝऽපි ලභතේ පරිවාරණම් ॥ 34॥
ධෘතිඃ ශමෝ දමඃ ශෞචං කාරුණ්යං වාගනිෂ්ඨුරා ।
මිත්රාණාං චානභිද්රෝහඃ සතෛතාඃ සමිධඃ ශ්රියඃ ॥ 35॥
අසංවිභාගී දුෂ්ටාත්මා කෘතඝ්නෝ නිරපත්රපඃ ।
තාදෘඞ්නරාධමෝ ලෝකේ වර්ජනීයෝ නරාධිප ॥ 36॥
න ස රාත්රෞ සුඛං ශේතේ ස සර්ප ඉව වේශ්මනි ।
යඃ කෝපයති නිර්දෝෂං ස දෝෂෝऽභ්යංතරං ජනම් ॥ 37॥
යේෂු දුෂ්ටේෂු දෝෂඃ ස්යාද්යෝගක්ෂේමස්ය භාරත ।
සදා ප්රසාදනං තේෂාං දේවතානාමිවාචරේත් ॥ 38॥
යේऽර්ථාඃ ස්ත්රීෂු සමාසක්තාඃ ප්රථමෝත්පතිතේෂු ච ।
යේ චානාර්ය සමාසක්තාඃ සර්වේ තේ සංශයං ගතාඃ ॥ 39॥
යත්ර ස්ත්රී යත්ර කිතවෝ යත්ර බාලෝऽනුශාස්ති ච ।
මජ්ජංති තේऽවශා දේශා නද්යාමශ්මප්ලවා ඉව ॥ 40॥
ප්රයෝජනේෂු යේ සක්තා න විශේෂේෂු භාරත ।
තානහං පංඩිතාන්මන්යේ විශේෂා හි ප්රසංගිනඃ ॥ 41॥
යං ප්රශංසංති කිතවා යං ප්රශංසංති චාරණාඃ ।
යං ප්රශංසංති බංධක්යෝ න ස ජීවති මානවඃ ॥ 42॥
හිත්වා තාන්පරමේෂ්වාසාන්පාංඩවානමිතෞජසඃ ।
ආහිතං භාරතෛශ්වර්යං ත්වයා දුර්යෝධනේ මහත් ॥ 43॥
තං ද්රක්ෂ්යසි පරිභ්රෂ්ටං තස්මාත්ත්වං නචිරාදිව ।
ඓශ්වර්යමදසම්මූඪං බලිං ලෝකත්රයාදිව ॥ 44॥
॥ ඉති ශ්රීමහාභාරතේ උද්යෝගපර්වණි ප්රජාගරපර්වණි
විදුරවාක්යේ අෂ්ටත්රිංශෝऽධ්යායඃ ॥ 38॥
Browse Related Categories:
