జనక ఉవాచ ॥
అహో నిరఞ్జనః శాన్తో బోధోఽహం ప్రకృతేః పరః ।
ఏతావన్తమహం కాలం మోహేనైవ విడమ్బితః ॥ 2-1॥
యథా ప్రకాశయామ్యేకో దేహమేనం తథా జగత్ ।
అతో మమ జగత్సర్వమథవా న చ కిఞ్చన ॥ 2-2॥
స శరీరమహో విశ్వం పరిత్యజ్య మయాధునా ।
కుతశ్చిత్ కౌశలాద్ ఏవ పరమాత్మా విలోక్యతే ॥ 2-3॥
యథా న తోయతో భిన్నాస్తరఙ్గాః ఫేనబుద్బుదాః ।
ఆత్మనో న తథా భిన్నం విశ్వమాత్మవినిర్గతమ్ ॥ 2-4॥
తన్తుమాత్రో భవేద్ ఏవ పటో యద్వద్ విచారితః ।
ఆత్మతన్మాత్రమేవేదం తద్వద్ విశ్వం విచారితమ్ ॥ 2-5॥
యథైవేక్షురసే క్లృప్తా తేన వ్యాప్తైవ శర్కరా ।
తథా విశ్వం మయి క్లృప్తం మయా వ్యాప్తం నిరన్తరమ్ ॥ 2-6॥
ఆత్మాజ్ఞానాజ్జగద్భాతి ఆత్మజ్ఞానాన్న భాసతే ।
రజ్జ్వజ్ఞానాదహిర్భాతి తజ్జ్ఞానాద్ భాసతే న హి ॥ 2-7॥
ప్రకాశో మే నిజం రూపం నాతిరిక్తోఽస్మ్యహం తతః ।
యదా ప్రకాశతే విశ్వం తదాహం భాస ఏవ హి ॥ 2-8॥
అహో వికల్పితం విశ్వమజ్ఞానాన్మయి భాసతే ।
రూప్యం శుక్తౌ ఫణీ రజ్జౌ వారి సూర్యకరే యథా ॥ 2-9॥
మత్తో వినిర్గతం విశ్వం మయ్యేవ లయమేష్యతి ।
మృది కుమ్భో జలే వీచిః కనకే కటకం యథా ॥ 2-10॥
అహో అహం నమో మహ్యం వినాశో యస్య నాస్తి మే ।
బ్రహ్మాదిస్తమ్బపర్యన్తం జగన్నాశోఽపి తిష్ఠతః ॥ 2-11॥
అహో అహం నమో మహ్యమేకోఽహం దేహవానపి ।
క్వచిన్న గన్తా నాగన్తా వ్యాప్య విశ్వమవస్థితః ॥ 2-12॥
అహో అహం నమో మహ్యం దక్షో నాస్తీహ మత్సమః ।
అసంస్పృశ్య శరీరేణ యేన విశ్వం చిరం ధృతమ్ ॥ 2-13॥
అహో అహం నమో మహ్యం యస్య మే నాస్తి కిఞ్చన ।
అథవా యస్య మే సర్వం యద్ వాఙ్మనసగోచరమ్ ॥ 2-14॥
జ్ఞానం జ్ఞేయం తథా జ్ఞాతా త్రితయం నాస్తి వాస్తవమ్ ।
అజ్ఞానాద్ భాతి యత్రేదం సోఽహమస్మి నిరఞ్జనః ॥ 2-15॥
ద్వైతమూలమహో దుఃఖం నాన్యత్తస్యాఽస్తి భేషజమ్ ।
దృశ్యమేతన్ మృషా సర్వమేకోఽహం చిద్రసోమలః ॥ 2-16॥
బోధమాత్రోఽహమజ్ఞానాద్ ఉపాధిః కల్పితో మయా ।
ఏవం విమృశతో నిత్యం నిర్వికల్పే స్థితిర్మమ ॥ 2-17॥
న మే బన్ధోఽస్తి మోక్షో వా భ్రాన్తిః శాన్తా నిరాశ్రయా ।
అహో మయి స్థితం విశ్వం వస్తుతో న మయి స్థితమ్ ॥ 2-18॥
సశరీరమిదం విశ్వం న కిఞ్చిదితి నిశ్చితమ్ ।
శుద్ధచిన్మాత్ర ఆత్మా చ తత్కస్మిన్ కల్పనాధునా ॥ 2-19॥
శరీరం స్వర్గనరకౌ బన్ధమోక్షౌ భయం తథా ।
కల్పనామాత్రమేవైతత్ కిం మే కార్యం చిదాత్మనః ॥ 2-20॥
అహో జనసమూహేఽపి న ద్వైతం పశ్యతో మమ ।
అరణ్యమివ సంవృత్తం క్వ రతిం కరవాణ్యహమ్ ॥ 2-21॥
నాహం దేహో న మే దేహో జీవో నాహమహం హి చిత్ ।
అయమేవ హి మే బన్ధ ఆసీద్యా జీవితే స్పృహా ॥ 2-22॥
అహో భువనకల్లోలైర్విచిత్రైర్ద్రాక్ సముత్థితమ్ ।
మయ్యనన్తమహామ్భోధౌ చిత్తవాతే సముద్యతే ॥ 2-23॥
మయ్యనన్తమహామ్భోధౌ చిత్తవాతే ప్రశామ్యతి ।
అభాగ్యాజ్జీవవణిజో జగత్పోతో వినశ్వరః ॥ 2-24॥
మయ్యనన్తమహామ్భోధావాశ్చర్యం జీవవీచయః ।
ఉద్యన్తి ఘ్నన్తి ఖేలన్తి ప్రవిశన్తి స్వభావతః ॥ 2-25॥
