View this in:
English Devanagari Telugu Tamil Kannada Malayalam Gujarati Odia Bengali  |
Marathi Assamese Punjabi Hindi Samskritam Konkani Nepali Sinhala Grantha  |
This document is in శుద్ధ తెలుగు with the right anusvaras marked. View this in సరళ తెలుగు, with simplified anusvaras for easier reading.

చాణక్య నీతి - పఞ్చదశోఽధ్యాయః

యస్య చిత్తం ద్రవీభూతం కృపయా సర్వజన్తుషు ।
తస్య జ్ఞానేన మోక్షేణ కిం జటాభస్మలేపనైః ॥ 01 ॥

ఏకమప్యక్షరం యస్తు గురుః శిష్యం ప్రబోధయేత్ ।
పృథివ్యాం నాస్తి తద్ద్రవ్యం యద్దత్త్వా సోఽనృణీ భవేత్ ॥ 02 ॥

ఖలానాం కణ్టకానాం చ ద్వివిధైవ ప్రతిక్రియా ।
ఉపానన్ముఖభఙ్గో వా దూరతో వా విసర్జనమ్ ॥ 02 ॥

కుచైలినం దన్తమలోపధారిణం
బహ్వాశినం నిష్ఠురభాషిణం చ ।
సూర్యోదయే చాస్తమితే శయానం
విముఞ్చతి శ్రీర్యది చక్రపాణిః ॥ 04 ॥

త్యజన్తి మిత్రాణి ధనైర్విహీనం
పుత్రాశ్చ దారాశ్చ సుహృజ్జనాశ్చ ।
తమర్థవన్తం పునరాశ్రయన్తి
అర్థో హి లోకే మనుష్యస్య బన్ధుః ॥ 05 ॥

అన్యాయోపార్జితం ద్రవ్యం దశ వర్షాణి తిష్ఠతి ।
ప్రాప్తే చైకాదశే వర్షే సమూలం తద్వినశ్యతి ॥ 06 ॥

అయుక్తం స్వామినో యుక్తం యుక్తం నీచస్య దూషణమ్ ।
అమృతం రాహవే మృత్యుర్విషం శఙ్కరభూషణమ్ ॥ 07 ॥

తద్భోజనం యద్ద్విజభుక్తశేషం
తత్సౌహృదం యత్క్రియతే పరస్మిన్ ।
సా ప్రాజ్ఞతా యా న కరోతి పాపం
దమ్భం వినా యః క్రియతే స ధర్మః ॥ 08 ॥

మణిర్లుణ్ఠతి పాదాగ్రే కాచః శిరసి ధార్యతే ।
క్రయవిక్రయవేలాయాం కాచః కాచో మణిర్మణిః ॥ 09 ॥

అనన్తశాస్త్రం బహులాశ్చ విద్యాః
స్వల్పశ్చ కాలో బహువిఘ్నతా చ ।
యత్సారభూతం తదుపాసనీయాం
హంసో యథా క్షీరమివామ్బుమధ్యాత్ ॥ 10 ॥

దూరాగతం పథి శ్రాన్తం వృథా చ గృహమాగతమ్ ।
అనర్చయిత్వా యో భుఙ్క్తే స వై చాణ్డాల ఉచ్యతే ॥ 11 ॥

పఠన్తి చతురో వేదాన్ధర్మశాస్త్రాణ్యనేకశః ।
ఆత్మానం నైవ జానన్తి దర్వీ పాకరసం యథా ॥ 12 ॥

ధన్యా ద్విజమయీ నౌకా విపరీతా భవార్ణవే ।
తరన్త్యధోగతాః సర్వే ఉపరిష్ఠాః పతన్త్యధః ॥ 13 ॥

అయమమృతనిధానం నాయకోఽప్యోషధీనామ్
అమృతమయశరీరః కాన్తియుక్తోఽపి చన్ద్రః ।
భవతివిగతరశ్మిర్మణ్డలం ప్రాప్య భానోః
పరసదననివిష్టః కో లఘుత్వం న యాతి ॥ 14 ॥

అలిరయం నలినీదలమధ్యగః
కమలినీమకరన్దమదాలసః ।
విధివశాత్పరదేశముపాగతః
కుటజపుష్పరసం బహు మన్యతే ॥ 15 ॥

పీతః క్రుద్ధేన తాతశ్చరణతలహతో వల్లభో యేన రోషా
దాబాల్యాద్విప్రవర్యైః స్వవదనవివరే ధార్యతే వైరిణీ మే ।
గేహం మే ఛేదయన్తి ప్రతిదివసముమాకాన్తపూజానిమిత్తం
తస్మాత్ఖిన్నా సదాహం ద్విజకులనిలయం నాథ యుక్తం త్యజామి ॥ 16 ॥

బన్ధనాని ఖలు సన్తి బహూని
ప్రేమరజ్జుకృతబన్ధనమన్యత్ ।
దారుభేదనిపుణోఽపి షడఙ్ఘ్రి-
ర్నిష్క్రియో భవతి పఙ్కజకోశేః ॥ 17 ॥

ఛిన్నోఽపి చన్దన తరుర్న జహాతి గన్ధం
వృద్ధోఽపి వారణపతి-ర్నజహాతి లీలామ్ ।
హన్త్రార్పితో మధురతాం న జహాతి చేక్షుః
క్షీణోఽపి న త్యజతి శిలగుణాన్ కులీనః ॥ 18 ॥




Browse Related Categories: