ਅਧ੍ਯਾਯ 1
ਵਲ੍ਲੀ 2

ਅਨ੍ਯਚ੍ਛ੍ਰੇਯੋ਽ਨ੍ਯਦੁਤੈਵ ਪ੍ਰੇਯਸ੍ਤੇ ਉਭੇ ਨਾਨਾਰ੍ਥੇ ਪੁਰੁਸ਼ਂ ਸਿਨੀਤਃ।
ਤਯੋਃ ਸ਼੍ਰੇਯ ਆਦਦਾਨਸ੍ਯ ਸਾਧੁਰ੍ਭਵਤਿ ਹੀਯਤੇ਽ਰ੍ਥਾਦ੍ਯ ਉ ਪ੍ਰੇਯੋ ਵ੍ਰੁਰੁਇਣੀਤੇ ॥ ॥1॥

ਸ਼੍ਰੇਯਸ਼੍ਚ ਪ੍ਰੇਯਸ਼੍ਚ ਮਨੁਸ਼੍ਯਮੇਤਸ੍ਤੌ ਸਂਪਰੀਤ੍ਯ ਵਿਵਿਨਕ੍ਤਿ ਧੀਰਃ।
ਸ਼੍ਰੇਯੋ ਹਿ ਧੀਰੋ਽ਭਿ ਪ੍ਰੇਯਸੋ ਵ੍ਰੁਰੁਇਣੀਤੇ ਪ੍ਰੇਯੋ ਮਂਦੋ ਯੋਗਕ੍ਸ਼ੇਮਾਦ੍‌ਵ੍ਰੁਰੁਇਣੀਤੇ ॥ ॥2॥

ਸ ਤ੍ਵਂ ਪ੍ਰਿਯਾਨ੍ਪ੍ਰਿਯਰੂਪਾਂਸ਼੍ਚ ਕਾਮਾਨਭਿਧ੍ਯਾਯਨ੍ਨਚਿਕੇਤੋ਽ਤ੍ਯਸ੍ਰਾਕ੍ਸ਼ੀਃ।
ਨੈਤਾਂ ਸ੍ਰੁਰੁਇਂਕਾਂ-ਵਿਁਤ੍ਤਮਯੀਮਵਾਪ੍ਤੋ ਯਸ੍ਯਾਂ ਮਜ੍ਜਂਤਿ ਬਹਵੋ ਮਨੁਸ਼੍ਯਾਃ ॥ ॥3॥

ਦੂਰਮੇਤੇ ਵਿਪਰੀਤੇ ਵਿਸ਼ੂਚੀ ਅਵਿਦ੍ਯਾ ਯਾ ਚ ਵਿਦ੍ਯੇਤਿ ਜ੍ਞਾਤਾ।
ਵਿਦ੍ਯਾਭੀਪ੍ਸਿਨਂ ਨਚਿਕੇਤਸਂ ਮਨ੍ਯੇ ਨ ਤ੍ਵਾ ਕਾਮਾ ਬਹਵੋ਽ਲੋਲੁਪਂਤ ॥ ॥4॥

ਅਵਿਦ੍ਯਾਯਾਮਂਤਰੇ ਵਰ੍ਤਮਾਨਾਃ ਸ੍ਵਯਂ ਧੀਰਾਃ ਪਂਡਿਤਮ੍ਮਨ੍ਯਮਾਨਾਃ।
ਦਂਦ੍ਰਮ੍ਯਮਾਣਾਃ ਪਰਿਯਂਤਿ ਮੂਢਾ ਅਂਧੇਨੈਵ ਨੀਯਮਾਨਾ ਯਥਾਂਧਾਃ ॥ ॥5॥

ਨ ਸਾਂਪਰਾਯਃ ਪ੍ਰਤਿਭਾਤਿ ਬਾਲਂ ਪ੍ਰਮਾਦ੍ਯਂਤਂ-ਵਿਁਤ੍ਤਮੋਹੇਨ ਮੂਢਮ੍‌।
ਅਯਂ-ਲੋਁਕੋ ਨਾਸ੍ਤਿ ਪਰ ਇਤਿ ਮਾਨੀ ਪੁਨਃ ਪੁਨਰ੍ਵਸ਼ਮਾਪਦ੍ਯਤੇ ਮੇ ॥ ॥6॥

ਸ਼੍ਰਵਣਾਯਾਪਿ ਬਹੁਭਿਰ੍ਯੋ ਨ ਲਭ੍ਯਃ ਸ਼੍ਰੁਰੁਇਣ੍ਵਂਤੋ਽ਪਿ ਬਹਵੋ ਯਂ ਨ ਵਿਦ੍ਯੁਃ।
ਆਸ਼੍ਚਰ੍ਯੋ ਵਕ੍ਤਾ ਕੁਸ਼ਲੋ਽ਸ੍ਯ ਲਬ੍ਧਾਸ਼੍ਚਰ੍ਯੋ ਜ੍ਞਾਤਾ ਕੁਸ਼ਲਾਨੁਸ਼ਿਸ਼੍ਟਃ ॥ ॥7॥

ਨ ਨਰੇਣਾਵਰੇਣ ਪ੍ਰੋਕ੍ਤ ਏਸ਼ ਸੁਵਿਜ੍ਞੇਯੋ ਬਹੁਧਾ ਚਿਂਤ੍ਯਮਾਨਃ।
ਅਨਨ੍ਯਪ੍ਰੋਕ੍ਤੇ ਗਤਿਰਤ੍ਰ ਨਾਸ੍ਤ੍ਯਣੀਯਾਨ੍ ਹ੍ਯਤਰ੍ਕ੍ਯਮਣੁਪ੍ਰਮਾਣਾਤ੍‌ ॥ ॥8॥

ਨੈਸ਼ਾ ਤਰ੍ਕੇਣ ਮਤਿਰਾਪਨੇਯਾ ਪ੍ਰੋਕ੍ਤਾਨ੍ਯੇਨੈਵ ਸੁਜ੍ਞਾਨਾਯ ਪ੍ਰੇਸ਼੍ਠ।
ਯਾਂ ਤ੍ਵਮਾਪਃ ਸਤ੍ਯਧ੍ਰੁਰੁਇਤਿਰ੍ਬਤਾਸਿ ਤ੍ਵਾਦ੍ਰੁਰੁਇਙ ਨੋ ਭੂਯਾਨ੍ਨਚਿਕੇਤਃ ਪ੍ਰਸ਼੍ਟਾ ॥ ॥9॥

ਜਾਨਾਮ੍ਯਹਂ ਸ਼ੇਵਧਿਰਿਤ੍ਯਨਿਤ੍ਯਂ ਨ ਹ੍ਯਧ੍ਰੁਵੈਃ ਪ੍ਰਾਪ੍ਯਤੇ ਹਿ ਧ੍ਰੁਵਂ ਤਤ੍‌।
ਤਤੋ ਮਯਾ ਨਾਚਿਕੇਤਸ਼੍ਚਿਤੋ਽ਗ੍ਨਿਰਨਿਤ੍ਯੈਰ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯੈਃ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤਵਾਨਸ੍ਮਿ ਨਿਤ੍ਯਮ੍‌ ॥ ॥10॥

ਕਾਮਸ੍ਯਾਪ੍ਤਿਂ ਜਗਤਃ ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਾਂ ਕ੍ਰਤੋਰਾਨਂਤ੍ਯਮਭਯਸ੍ਯ ਪਾਰਮ੍‌।
ਸ੍ਤੋਮਂ ਅਹਦੁਰੁਗਾਯਂ ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਾਂ ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ ਧ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯਾ ਧੀਰੋ ਨਚਿਕੇਤੋ਽ਤ੍ਯਸ੍ਰਾਕ੍ਸ਼ੀਃ ॥ ॥11॥

ਤਂ ਦੁਰ੍ਦਰ੍​ਸ਼ਂ ਗੂਢਮਨੁਪ੍ਰਵਿਸ਼੍ਟਂ ਗੁਹਾਹਿਤਂ ਗਹ੍ਵਰੇਸ਼੍ਠਂ ਪੁਰਾਣਮ੍‌।
ਅਧ੍ਯਾਤ੍ਮਯੋਗਾਧਿਗਮੇਨ ਦੇਵਂ ਮਤ੍ਵਾ ਧੀਰੋ ਹਰ੍​ਸ਼ਸ਼ੋਕੌ ਜਹਾਤਿ ॥ ॥12॥

ਏਤਚ੍ਛ੍ਰੁਤ੍ਵਾ ਸਂਪਰਿਗ੍ਰੁਰੁਇਹ੍ਯ ਮਰ੍ਤ੍ਯਃ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਰੁਇਹ੍ਯ ਧਰ੍ਮ੍ਯਮਣੁਮੇਤਮਾਪ੍ਯ।
ਸ ਮੋਦਤੇ ਮੋਦਨੀਯਂ ਹਿ ਲਬ੍ਧ੍ਵਾ ਵਿਵ੍ਰੁਰੁਇਤਂ ਸਦ੍ਮ ਨਚਿਕੇਤਸਂ ਮਨ੍ਯੇ ॥ ॥13॥

ਅਨ੍ਯਤ੍ਰ ਧਰ੍ਮਾਦਨ੍ਯਤ੍ਰਾਧਰ੍ਮਾਦਨ੍ਯਤ੍ਰਾਸ੍ਮਾਤ੍ਕ੍ਰੁਰੁਇਤਾਕ੍ਰੁਰੁਇਤਾਤ੍‌।
ਅਨ੍ਯਤ੍ਰ ਭੂਤਾਚ੍ਚ ਭਵ੍ਯਾਚ੍ਚ ਯਤ੍ਤਤ੍ਪਸ਼੍ਯਸਿ ਤਦ੍ਵਦ ॥ ॥14॥

ਸਰ੍ਵੇ ਵੇਦਾ ਯਤ੍ਪਦਮਾਮਨਂਤਿ ਤਪਾਂਸਿ ਸਰ੍ਵਾਣਿ ਚ ਯਦ੍ਵਦਂਤਿ।
ਯਦਿਚ੍ਛਂਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰ੍ਯਂ ਚਰਂਤਿ ਤਤ੍ਤੇ ਪਦਂ ਸਂਗ੍ਰਹੇਣ ਬ੍ਰਵੀਮ੍ਯੋਮਿਤ੍ਯੇਤਤ੍‌ ॥ ॥15॥

ਏਤਦ੍‌ਧ੍ਯੇਵਾਕ੍ਸ਼ਰਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਏਤਦ੍‌ਧ੍ਯੇਵਾਕ੍ਸ਼ਰਂ ਪਰਮ੍‌।
ਏਤਦ੍‌ਧ੍ਯੇਵਾਕ੍ਸ਼ਰਂ ਜ੍ਞਾਤ੍ਵਾ ਯੋ ਯਦਿਚ੍ਛਤਿ ਤਸ੍ਯ ਤਤ੍‌ ॥ ॥16॥

ਏਤਦਾਲਂਬਨਂ ਸ਼੍ਰੇਸ਼੍ਠਮੇਤਦਾਲਂਬਨਂ ਪਰਮ੍‌।
ਏਤਦਾਲਂਬਨਂ ਜ੍ਞਾਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਮਹੀਯਤੇ ॥ ॥17॥

ਨ ਜਾਯਤੇ ਮ੍ਰਿਯਤੇ ਵਾ ਵਿਪਸ਼੍ਚਿਨ੍ਨਾਯਂ ਕੁਤਸ਼੍ਚਿਨ੍ਨ ਬਭੂਵ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍‌।
ਅਜੋ ਨਿਤ੍ਯਃ ਸ਼ਾਸ਼੍ਵਤੋ਽ਯਂ ਪੁਰਾਣੋ ਨ ਹਨ੍ਯਤੇ ਹਨ੍ਯਮਾਨੇ ਸ਼ਰੀਰੇ ॥ ॥18॥

ਹਂਤਾ ਚੇਨ੍ਮਨ੍ਯਤੇ ਹਂਤੁਂ ਹਤਸ਼੍ਚੇਨ੍ਮਨ੍ਯਤੇ ਹਤਮ੍‌।
ਉਭੌ ਤੌ ਨ ਵਿਜਾਨੀਤੋ ਨਾਯਂ ਹਂਤਿ ਨ ਹਨ੍ਯਤੇ ॥ ॥19॥

ਅਣੋਰਣੀਯਾਨ੍ਮਹਤੋ ਮਹੀਯਾਨਾਤ੍ਮਾਸ੍ਯ ਜਂਤੋਰ੍ਨਿਹਿਤੋ ਗੁਹਾਯਾਮ੍‌।
ਤਮਕ੍ਰਤੁਃ ਪਸ਼੍ਯਤਿ ਵੀਤਸ਼ੋਕੋ ਧਾਤੁਪ੍ਰਸਾਦਾਨ੍ਮਹਿਮਾਨਮਾਤ੍ਮਨਃ ॥ ॥20॥

ਆਸੀਨੋ ਦੂਰਂ-ਵ੍ਰਁਜਤਿ ਸ਼ਯਾਨੋ ਯਾਤਿ ਸਰ੍ਵਤਃ।
ਕਸ੍ਤਂ ਮਦਾਮਦਂ ਦੇਵਂ ਮਦਨ੍ਯੋ ਜ੍ਞਾਤੁਮਰ੍​ਹਤਿ ॥ ॥21॥

ਅਸ਼ਰੀਰਂ ਸ਼ਰੀਰੇਸ਼੍ਵਨਵਸ੍ਥੇਸ਼੍ਵਵਸ੍ਥਿਤਮ੍‌।
ਮਹਾਂਤਂ-ਵਿਁਭੁਮਾਤ੍ਮਾਨਂ ਮਤ੍ਵਾ ਧੀਰੋ ਨ ਸ਼ੋਚਤਿ ॥ ॥22॥

ਨਾਯਮਾਤ੍ਮਾ ਪ੍ਰਵਚਨੇਨ ਲਭ੍ਯੋ ਨ ਮੇਧਯਾ ਨ ਬਹੁਨਾ ਸ਼੍ਰੁਤੇਨ।
ਯਮੇਵੈਸ਼ ਵ੍ਰੁਰੁਇਣੁਤੇ ਤੇਨ ਲਭ੍ਯਸ੍ਤਸ੍ਯੈਸ਼ ਆਤ੍ਮਾ ਵਿਵ੍ਰੁਰੁਇਣੁਤੇ ਤਨੂਂ ਸ੍ਵਾਮ੍‌ ॥ ॥23॥

ਨਾਵਿਰਤੋ ਦੁਸ਼੍ਚਰਿਤਾਨ੍ਨਾਸ਼ਾਂਤੋ ਨਾਸਮਾਹਿਤਃ।
ਨਾਸ਼ਾਂਤਮਾਨਸੋ ਵਾਪਿ ਪ੍ਰਜ੍ਞਾਨੇਨੈਨਮਾਪ੍ਨੁਯਾਤ੍‌ ॥ ॥24॥

ਯਸ੍ਯ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਚ ਕ੍ਸ਼ਤ੍ਰਂ ਚ ਉਭੇ ਭਵਤ ਓਦਨਃ।
ਮ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯੁਰ੍ਯਸ੍ਯੋਪਸੇਚਨਂ ਕ ਇਤ੍ਥਾ ਵੇਦ ਯਤ੍ਰ ਸਃ ॥ ॥25॥