അധ്യായ 1
വല്ലീ 2

അന്യച്ഛ്രേയോഽന്യദുതൈവ പ്രേയസ്തേ ഉഭേ നാനാര്ഥേ പുരുഷം സിനീതഃ।
തയോഃ ശ്രേയ ആദദാനസ്യ സാധുര്ഭവതി ഹീയതേഽര്ഥാദ്യ ഉ പ്രേയോ വൃണീതേ ॥ ॥1॥

ശ്രേയശ്ച പ്രേയശ്ച മനുഷ്യമേതസ്തൌ സംപരീത്യ വിവിനക്തി ധീരഃ।
ശ്രേയോ ഹി ധീരോഽഭി പ്രേയസോ വൃണീതേ പ്രേയോ മംദോ യോഗക്ശേമാദ്‌വൃണീതേ ॥ ॥2॥

സ ത്വം പ്രിയാന്പ്രിയരൂപാംശ്ച കാമാനഭിധ്യായന്നചികേതോഽത്യസ്രാക്ഷീഃ।
നൈതാം സൃംകാം-വിഁത്തമയീമവാപ്തോ യസ്യാം മജ്ജംതി ബഹവോ മനുഷ്യാഃ ॥ ॥3॥

ദൂരമേതേ വിപരീതേ വിഷൂചീ അവിദ്യാ യാ ച വിദ്യേതി ജ്ഞാതാ।
വിദ്യാഭീപ്സിനം നചികേതസം മന്യേ ന ത്വാ കാമാ ബഹവോഽലോലുപംത ॥ ॥4॥

അവിദ്യായാമംതരേ വര്തമാനാഃ സ്വയം ധീരാഃ പംഡിതമ്മന്യമാനാഃ।
ദംദ്രമ്യമാണാഃ പരിയംതി മൂഢാ അംധേനൈവ നീയമാനാ യഥാംധാഃ ॥ ॥5॥

ന സാംപരായഃ പ്രതിഭാതി ബാലം പ്രമാദ്യംതം-വിഁത്തമോഹേന മൂഢമ്‌।
അയം-ലോഁകോ നാസ്തി പര ഇതി മാനീ പുനഃ പുനർവശമാപദ്യതേ മേ ॥ ॥6॥

ശ്രവണായാപി ബഹുഭിര്യോ ന ലഭ്യഃ ശൃണ്വംതോഽപി ബഹവോ യം ന വിദ്യുഃ।
ആശ്ചര്യോ വക്താ കുശലോഽസ്യ ലബ്ധാശ്ചര്യോ ജ്ഞാതാ കുശലാനുശിഷ്ടഃ ॥ ॥7॥

ന നരേണാവരേണ പ്രോക്ത ഏഷ സുവിജ്ഞേയോ ബഹുധാ ചിംത്യമാനഃ।
അനന്യപ്രോക്തേ ഗതിരത്ര നാസ്ത്യണീയാന് ഹ്യതര്ക്യമണുപ്രമാണാത്‌ ॥ ॥8॥

നൈഷാ തര്കേണ മതിരാപനേയാ പ്രോക്താന്യേനൈവ സുജ്ഞാനായ പ്രേഷ്ഠ।
യാം ത്വമാപഃ സത്യധൃതിര്ബതാസി ത്വാദൃങ നോ ഭൂയാന്നചികേതഃ പ്രഷ്ടാ ॥ ॥9॥

ജാനാമ്യഹം ശേവധിരിത്യനിത്യം ന ഹ്യധ്രുവൈഃ പ്രാപ്യതേ ഹി ധ്രുവം തത്‌।
തതോ മയാ നാചികേതശ്ചിതോഽഗ്നിരനിത്യൈര്ദ്രവ്യൈഃ പ്രാപ്തവാനസ്മി നിത്യമ്‌ ॥ ॥10॥

കാമസ്യാപ്തിം ജഗതഃ പ്രതിഷ്ഠാം ക്രതോരാനംത്യമഭയസ്യ പാരമ്‌।
സ്തോമം അഹദുരുഗായം പ്രതിഷ്ഠാം ദൃഷ്ട്വാ ധൃത്യാ ധീരോ നചികേതോഽത്യസ്രാക്ഷീഃ ॥ ॥11॥

തം ദുര്ദര്​ശം ഗൂഢമനുപ്രവിഷ്ടം ഗുഹാഹിതം ഗഹ്വരേഷ്ഠം പുരാണമ്‌।
അധ്യാത്മയോഗാധിഗമേന ദേവം മത്വാ ധീരോ ഹര്​ഷശോകൌ ജഹാതി ॥ ॥12॥

ഏതച്ഛ്രുത്വാ സംപരിഗൃഹ്യ മര്ത്യഃ പ്രവൃഹ്യ ധര്മ്യമണുമേതമാപ്യ।
സ മോദതേ മോദനീയം ഹി ലബ്ധ്വാ വിവൃതം സദ്മ നചികേതസം മന്യേ ॥ ॥13॥

അന്യത്ര ധര്മാദന്യത്രാധര്മാദന്യത്രാസ്മാത്കൃതാകൃതാത്‌।
അന്യത്ര ഭൂതാച്ച ഭവ്യാച്ച യത്തത്പശ്യസി തദ്വദ ॥ ॥14॥

സർവേ വേദാ യത്പദമാമനംതി തപാംസി സർവാണി ച യദ്വദംതി।
യദിച്ഛംതോ ബ്രഹ്മചര്യം ചരംതി തത്തേ പദം സംഗ്രഹേണ ബ്രവീമ്യോമിത്യേതത്‌ ॥ ॥15॥

ഏതദ്‌ധ്യേവാക്ഷരം ബ്രഹ്മ ഏതദ്‌ധ്യേവാക്ഷരം പരമ്‌।
ഏതദ്‌ധ്യേവാക്ഷരം ജ്ഞാത്വാ യോ യദിച്ഛതി തസ്യ തത്‌ ॥ ॥16॥

ഏതദാലംബനം ശ്രേഷ്ഠമേതദാലംബനം പരമ്‌।
ഏതദാലംബനം ജ്ഞാത്വാ ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ॥ ॥17॥

ന ജായതേ മ്രിയതേ വാ വിപശ്ചിന്നായം കുതശ്ചിന്ന ബഭൂവ കശ്ചിത്‌।
അജോ നിത്യഃ ശാശ്വതോഽയം പുരാണോ ന ഹന്യതേ ഹന്യമാനേ ശരീരേ ॥ ॥18॥

ഹംതാ ചേന്മന്യതേ ഹംതും ഹതശ്ചേന്മന്യതേ ഹതമ്‌।
ഉഭൌ തൌ ന വിജാനീതോ നായം ഹംതി ന ഹന്യതേ ॥ ॥19॥

അണോരണീയാന്മഹതോ മഹീയാനാത്മാസ്യ ജംതോര്നിഹിതോ ഗുഹായാമ്‌।
തമക്രതുഃ പശ്യതി വീതശോകോ ധാതുപ്രസാദാന്മഹിമാനമാത്മനഃ ॥ ॥20॥

ആസീനോ ദൂരം-വ്രഁജതി ശയാനോ യാതി സർവതഃ।
കസ്തം മദാമദം ദേവം മദന്യോ ജ്ഞാതുമര്​ഹതി ॥ ॥21॥

അശരീരം ശരീരേഷ്വനവസ്ഥേഷ്വവസ്ഥിതമ്‌।
മഹാംതം-വിഁഭുമാത്മാനം മത്വാ ധീരോ ന ശോചതി ॥ ॥22॥

നായമാത്മാ പ്രവചനേന ലഭ്യോ ന മേധയാ ന ബഹുനാ ശ്രുതേന।
യമേവൈഷ വൃണുതേ തേന ലഭ്യസ്തസ്യൈഷ ആത്മാ വിവൃണുതേ തനൂം സ്വാമ്‌ ॥ ॥23॥

നാവിരതോ ദുശ്ചരിതാന്നാശാംതോ നാസമാഹിതഃ।
നാശാംതമാനസോ വാപി പ്രജ്ഞാനേനൈനമാപ്നുയാത്‌ ॥ ॥24॥

യസ്യ ബ്രഹ്മ ച ക്ഷത്രം ച ഉഭേ ഭവത ഓദനഃ।
മൃത്യുര്യസ്യോപസേചനം ക ഇത്ഥാ വേദ യത്ര സഃ ॥ ॥25॥