ਅਧ੍ਯਾਯ 1
ਵਲ੍ਲੀ 1

ਓਂ ਉਸ਼ਨ੍‌ ਹ ਵੈ ਵਾਜਸ਼੍ਰਵਸਃ ਸਰ੍ਵਵੇਦਸਂ ਦਦੌ।
ਤਸ੍ਯ ਹ ਨਚਿਕੇਤਾ ਨਾਮ ਪੁਤ੍ਰ ਆਸ ॥1॥

ਤਂ ਹ ਕੁਮਾਰਂ ਸਂਤਂ ਦਕ੍ਸ਼ਿਣਾਸੁ ਨੀਯਮਾਨਾਸੁ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾ਽਽ਵਿਵੇਸ਼। ਸੋ਽ਮਨ੍ਯਤ ॥2॥

ਪੀਤੋਦਕਾ ਜਗ੍ਧਤ੍ਰੁਰੁਇਣਾ ਦੁਗ੍ਧਦੋਹਾ ਨਿਰਿਂਦ੍ਰਿਯਾਃ।
ਅਨਂਦਾ ਨਾਮ ਤੇ ਲੋਕਾਸ੍ਤਾਨ੍ਸ ਗਚ੍ਛਤਿ ਤਾ ਦਦਤ੍‌ ॥3॥

ਸ ਹੋਵਾਚ ਪਿਤਰਂ ਤਤ ਕਸ੍ਮੈ ਮਾਂ ਦਾਸ੍ਯਸੀਤਿ।
ਦ੍ਵਿਤੀਯਂ ਤ੍ਰੁਰੁਇਤੀਯਂ ਤਂ ਹੋਵਾਚ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯਵੇ ਤ੍ਵਾ ਦਦਾਮੀਤਿ ॥4॥

ਬਹੂਨਾਮੇਮਿ ਪ੍ਰਥਮੋ ਬਹੂਨਾਮੇਮਿ ਮਧ੍ਯਮਃ।
ਕਿਂ ਸ੍ਵਿਦ੍ਯਮਸ੍ਯ ਕਰ੍ਤਵ੍ਯਂ-ਯਁਨ੍ਮਯਾਦ੍ਯ ਕਰਿਸ਼੍ਯਤਿ ॥5॥

ਅਨੁਪਸ਼੍ਯ ਯਥਾ ਪੂਰ੍ਵੇ ਪ੍ਰਤਿਪਸ਼੍ਯ ਤਥਾ਽ਪਰੇ।
ਸਸ੍ਯਮਿਵ ਮਰ੍ਤ੍ਯਃ ਪਚ੍ਯਤੇ ਸਸ੍ਯਮਿਵਾਜਾਯਤੇ ਪੁਨਃ ॥6॥

ਵੈਸ਼੍ਵਾਨਰਃ ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਤ੍ਯਤਿਥਿਰ੍ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹਾਨ੍‌।
ਤਸ੍ਯੈਤਾਂ ਸ਼ਾਂਤਿਂ ਕੁਰ੍ਵਂਤਿ ਹਰ ਵੈਵਸ੍ਵਤੋਦਕਮ੍‌ ॥7॥

ਆਸ਼ਾਪ੍ਰਤੀਕ੍ਸ਼ੇ ਸਂਗਤਂ ਸੂਨ੍ਰੁਰੁਇਤਾਂ ਚੇਸ਼੍ਟਾਪੂਰ੍ਵੇ ਪੁਤ੍ਰਪਸ਼ੂਂਸ਼੍ਚ ਸਰ੍ਵਾਨ੍‌।
ਏਤਦ੍‌ ਵ੍ਰੁਰੁਇਂਕ੍ਤੇ ਪੁਰੁਸ਼ਸ੍ਯਾਲ੍ਪਮੇਧਸੋ ਯਸ੍ਯਾਨਸ਼੍ਨਨ੍ਵਸਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹੇ ॥8॥

ਤਿਸ੍ਰੋ ਰਾਤ੍ਰੀਰ੍ਯਦਵਾਤ੍ਸੀਰ੍ਗ੍ਰੁਰੁਇਹੇ ਮੇ਽ਨਸ਼੍ਨਨ੍ਬ੍ਰਹ੍ਮਨ੍ਨਤਿਥਿਰ੍ਨਮਸ੍ਯਃ।
ਨਮਸ੍ਤੇ਽ਸ੍ਤੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਨ੍ਸ੍ਵਸ੍ਤਿ ਮੇ਽ਸ੍ਤੁ ਤਸ੍ਮਾਤ੍ਪ੍ਰਤਿ ਤ੍ਰੀਨ੍ਵਰਾਨ੍ਵ੍ਰੁਰੁਇਣੀਸ਼੍ਵ ॥9॥

ਸ਼ਾਂਤਸਂਕਲ੍ਪਃ ਸੁਮਨਾ ਯਥਾ ਸ੍ਯਾਦ੍ਵੀਤਮਨ੍ਯੁਰ੍ਗੌਤਮੋ ਮਾਭਿ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯੋ।
ਤ੍ਵਤ੍ਪ੍ਰਸ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਂ ਮਾਭਿਵਦੇਤ੍ਪ੍ਰਤੀਤ ਏਤਤ੍ਤ੍ਰਯਾਣਾਂ ਪ੍ਰਥਮਂ-ਵਁਰਂ-ਵ੍ਰੁਁਰੁਇਣੇ ॥10॥

ਯਥਾ ਪੁਰਸ੍ਤਾਦ੍‌ ਭਵਿਤਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਔਦ੍ਦਾਲਕਿਰਾਰੁਣਿਰ੍ਮਤ੍ਪ੍ਰਸ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਃ।
ਸੁਖਂ ਰਾਤ੍ਰੀਃ ਸ਼ਯਿਤਾ ਵੀਤਮਨ੍ਯੁਸ੍ਤ੍ਵਾਂ ਦਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਿਵਾਨ੍ਮ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯੁਮੁਖਾਤ੍ਪ੍ਰਮੁਕ੍ਤਮ੍‌ ॥11॥

ਸ੍ਵਰ੍ਗੇ ਲੋਕੇ ਨ ਭਯਂ ਕਿਂਚਨਾਸ੍ਤਿ ਨ ਤਤ੍ਰ ਤ੍ਵਂ ਨ ਜਰਯਾ ਬਿਭੇਤਿ।
ਉਭੇ ਤੀਰ੍ਤ੍ਵਾ਽ਸ਼ਨਾਯਾਪਿਪਾਸੇ ਸ਼ੋਕਾਤਿਗੋ ਮੋਦਤੇ ਸ੍ਵਰ੍ਗਲੋਕੇ ॥12॥

ਸ ਤ੍ਵਮਗ੍ਨਿਂ ਸ੍ਵਰ੍ਗ੍ਯਮਧ੍ਯੇਸ਼ਿ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯੋ ਪ੍ਰਬ੍ਰੂਹਿ ਤ੍ਵਂ ਸ਼੍ਰਦ੍ਦਧਾਨਾਯ ਮਹ੍ਯਮ੍‌।
ਸ੍ਵਰ੍ਗਲੋਕਾ ਅਮ੍ਰੁਰੁਇਤਤ੍ਵਂ ਭਜਂਤ ਏਤਦ੍‌ ਦ੍ਵਿਤੀਯੇਨ ਵ੍ਰੁਰੁਇਣੇ ਵਰੇਣ ॥13॥

ਪ੍ਰ ਤੇ ਬ੍ਰਵੀਮਿ ਤਦੁ ਮੇ ਨਿਬੋਧ ਸ੍ਵਰ੍ਗ੍ਯਮਗ੍ਨਿਂ ਨਚਿਕੇਤਃ ਪ੍ਰਜਾਨਨ੍‌।
ਅਨਂਤਲੋਕਾਪ੍ਤਿਮਥੋ ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਾਂ-ਵਿਁਦ੍ਧਿ ਤ੍ਵਮੇਤਂ ਨਿਹਿਤਂ ਗੁਹਾਯਾਮ੍‌ ॥14॥

ਲੋਕਾਦਿਮਗ੍ਨਿਂ ਤਮੁਵਾਚ ਤਸ੍ਮੈ ਯਾ ਇਸ਼੍ਟਕਾ ਯਾਵਤੀਰ੍ਵਾ ਯਥਾ ਵਾ।
ਸ ਚਾਪਿ ਤਤ੍ਪ੍ਰਤ੍ਯਵਦਦ੍ਯਥੋਕ੍ਤਮਥਾਸ੍ਯ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯੁਃ ਪੁਨਰੇਵਾਹ ਤੁਸ਼੍ਟਃ ॥15॥

ਤਮਬ੍ਰਵੀਤ੍ਪ੍ਰੀਯਮਾਣੋ ਮਹਾਤ੍ਮਾ ਵਰਂ ਤਵੇਹਾਦ੍ਯ ਦਦਾਮਿ ਭੂਯਃ।
ਤਵੈਵ ਨਾਮ੍ਨਾ ਭਵਿਤਾ਽ਯਮਗ੍ਨਿਃ ਸ੍ਰੁਰੁਇਂਕਾਂ ਚੇਮਾਮਨੇਕਰੂਪਾਂ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹਾਣ ॥16॥

ਤ੍ਰਿਣਾਚਿਕੇਤਸ੍ਤ੍ਰਿਭਿਰੇਤ੍ਯ ਸਂਧਿਂ ਤ੍ਰਿਕਰ੍ਮਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤਰਤਿ ਜਨ੍ਮਮ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯੂ।
ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਜ੍ਞਂ ਦੇਵਮੀਡ੍ਯਂ-ਵਿਁਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਚਾਯ੍ਯੇਮਾਂ ਸ਼ਾਂਤਿਮਤ੍ਯਂਤਮੇਤਿ ॥17॥

ਤ੍ਰਿਣਾਚਿਕੇਤਸ੍ਤ੍ਰਯਮੇਤਦ੍ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਯ ਏਵਂ-ਵਿਁਦ੍ਵਾਂਸ਼੍ਚਿਨੁਤੇ ਨਾਚਿਕੇਤਮ੍‌।
ਸ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯੁਪਾਸ਼ਾਨ੍ਪੁਰਤਃ ਪ੍ਰਣੋਦ੍ਯ ਸ਼ੋਕਾਤਿਗੋ ਮੋਦਤੇ ਸ੍ਵਰ੍ਗਲੋਕੇ ॥18॥

ਏਸ਼ ਤੇ਽ਗ੍ਨਿਰ੍ਨਚਿਕੇਤਃ ਸ੍ਵਰ੍ਗ੍ਯੋ ਯਮਵ੍ਰੁਰੁਇਣੀਥਾ ਦ੍ਵਿਤੀਯੇਨ ਵਰੇਣ।
ਏਤਮਗ੍ਨਿਂ ਤਵੈਵ ਪ੍ਰਵਕ੍ਸ਼੍ਯਂਤਿ ਜਨਾਸਸ੍ਤ੍ਰੁਰੁਇਤੀਯਂ-ਵਁਰਂ ਨਚਿਕੇਤੋ ਵ੍ਰੁਰੁਇਣੀਸ਼੍ਵ ॥19॥

ਯੇਯਂ ਪ੍ਰੇਤੇ ਵਿਚਿਕਿਤ੍ਸਾ ਮਨੁਸ਼੍ਯੇ਽ਸ੍ਤੀਤ੍ਯੇਕੇ ਨਾਯਮਸ੍ਤੀਤਿ ਚੈਕੇ।
ਏਤਦ੍ਵਿਦ੍ਯਾਮਨੁਸ਼ਿਸ਼੍ਟਸ੍ਤ੍ਵਯਾ਽ਹਂ-ਵਁਰਾਣਾਮੇਸ਼ ਵਰਸ੍ਤ੍ਰੁਰੁਇਤੀਯਃ ॥20॥

ਦੇਵੈਰਤ੍ਰਾਪਿ ਵਿਚਿਕਿਤ੍ਸਿਤਂ ਪੁਰਾ ਨ ਹਿ ਸੁਵਿਜ੍ਞੇਯਮਣੁਰੇਸ਼ ਧਰ੍ਮਃ।
ਅਨ੍ਯਂ-ਵਁਰਂ ਨਚਿਕੇਤੋ ਵ੍ਰੁਰੁਇਣੀਸ਼੍ਵ ਮਾ ਮੋਪਰੋਤ੍ਸੀਰਤਿ ਮਾ ਸ੍ਰੁਰੁਇਜੈਨਮ੍‌ ॥21॥

ਦੇਵੈਰਤ੍ਰਾਪਿ ਵਿਚਿਕਿਤ੍ਸਿਤਂ ਕਿਲ ਤ੍ਵਂ ਚ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯੋ ਯਨ੍ਨ ਸੁਜ੍ਞੇਯਮਾਤ੍ਥ।
ਵਕ੍ਤਾ ਚਾਸ੍ਯ ਤ੍ਵਾਦ੍ਰੁਰੁਇਗਨ੍ਯੋ ਨ ਲਭ੍ਯੋ ਨਾਨ੍ਯੋ ਵਰਸ੍ਤੁਲ੍ਯ ਏਤਸ੍ਯ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍‌ ॥22॥

ਸ਼ਤਾਯੁਸ਼ਃ ਪੁਤ੍ਰਪੌਤ੍ਰਾਨ੍ਵ੍ਰੁਰੁਇਣੀਸ਼੍ਵ ਬਹੂਨ੍ਪਸ਼ੂਨ੍ਹਸ੍ਤਿਹਿਰਣ੍ਯਮਸ਼੍ਵਾਨ੍‌।
ਭੂਮੇਰ੍ਮਹਦਾਯਤਨਂ-ਵ੍ਰੁਁਰੁਇਣੀਸ਼੍ਵ ਸ੍ਵਯਂ ਚ ਜੀਵ ਸ਼ਰਦੋ ਯਾਵਦਿਚ੍ਛਸਿ ॥23॥

ਏਤਤ੍ਤੁਲ੍ਯਂ-ਯਁਦਿ ਮਨ੍ਯਸੇ ਵਰਂ-ਵ੍ਰੁਁਰੁਇਣੀਸ਼੍ਵ ਵਿਤ੍ਤਂ ਚਿਰਜੀਵਿਕਾਂ ਚ।
ਮਹਾਭੂਮੌ ਨਚਿਕੇਤਸ੍ਤ੍ਵਮੇਧਿ ਕਾਮਾਨਾਂ ਤ੍ਵਾਂ ਕਾਮਭਾਜਂ ਕਰੋਮਿ ॥24॥

ਯੇ ਯੇ ਕਾਮਾ ਦੁਰ੍ਲਭਾ ਮਰ੍ਤ੍ਯਲੋਕੇ ਸਰ੍ਵਾਨ੍ਕਾਮਾਂਸ਼੍ਛਂਦਤਃ ਪ੍ਰਾਰ੍ਥਯਸ੍ਵ।
ਇਮਾ ਰਾਮਾਃ ਸਰਥਾਃ ਸਤੂਰ੍ਯਾ ਨ ਹੀਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਾ ਲਂਭਨੀਯਾ ਮਨੁਸ਼੍ਯੈਃ।
ਆਭਿਰ੍ਮਤ੍ਪ੍ਰਤ੍ਤਾਭਿਃ ਪਰਿਚਾਰਯਸ੍ਵ ਨਚਿਕੇਤੋ ਮਰਣਂ ਮਾ਽ਨੁਪ੍ਰਾਕ੍ਸ਼ੀਃ ॥25॥

ਸ਼੍ਵੋਭਾਵਾ ਮਰ੍ਤ੍ਯਸ੍ਯ ਯਦਂਤਕੈਤਤ੍ਸਰ੍ਵੇਂਦ੍ਰਿਯਾਣਾਂ ਜਰਯਂਤਿ ਤੇਜਃ।
ਅਪਿ ਸਰ੍ਵਂ ਜੀਵਿਤਮਲ੍ਪਮੇਵ ਤਵੈਵ ਵਾਹਾਸ੍ਤਵ ਨ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯਗੀਤੇ ॥26॥

ਨ ਵਿਤ੍ਤੇਨ ਤਰ੍ਪਣੀਯੋ ਮਨੁਸ਼੍ਯੋ ਲਪ੍ਸ੍ਯਾਮਹੇ ਵਿਤ੍ਤਮਦ੍ਰਾਕ੍ਸ਼੍ਮ ਚੇਤ੍ਤ੍ਵਾ।
ਜੀਵਿਸ਼੍ਯਾਮੋ ਯਾਵਦੀਸ਼ਿਸ਼੍ਯਸਿ ਤ੍ਵਂ-ਵਁਰਸ੍ਤੁ ਮੇ ਵਰਣੀਯਃ ਸ ਏਵ ॥27॥

ਅਜੀਰ੍ਯਤਾਮਮ੍ਰੁਰੁਇਤਾਨਾਮੁਪੇਤ੍ਯ ਜੀਰ੍ਯਨ੍ਮਰ੍ਤ੍ਯਃ ਕ੍ਵਧਃਸ੍ਥਃ ਪ੍ਰਜਾਨਨ੍‌।
ਅਭਿਧ੍ਯਾਯਨ੍ਵਰ੍ਣਰਤਿਪ੍ਰਮੋਦਾਨਤਿਦੀਰ੍ਘੇ ਜੀਵਿਤੇ ਕੋ ਰਮੇਤ ॥28॥

ਯਸ੍ਮਿਨ੍ਨਿਦਂ-ਵਿਁਚਿਕਿਤ੍ਸਂਤਿ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯੋ ਯਤ੍ਸਾਂਪਰਾਯੇ ਮਹਤਿ ਬ੍ਰੂਹਿ ਨਸ੍ਤਤ੍‌।
ਯੋ਽ਯਂ-ਵਁਰੋ ਗੂਢਮਨੁਪ੍ਰਵਿਸ਼੍ਟੋ ਨਾਨ੍ਯਂ ਤਸ੍ਮਾਨ੍ਨਚਿਕੇਤਾ ਵ੍ਰੁਰੁਇਣੀਤੇ ॥29॥