યામુનાર્યસુધાંભોધિમવગાહ્ય યથામતિ ।
આદાય ભક્તિયોગાખ્યં રત્નં સંદર્શયામ્યહમ્ ॥
સ્વાધીન ત્રિવિધચેતનાચેતનસ્વરૂપસ્થિતિ પ્રવૃત્તિભેદં, ક્લેશ કર્માદ્યશેષદોષાસંસ્પૃષ્ટં, સ્વાભાવિકાનવધિકાતિશય જ્ઞાનબલૈશ્વર્યવીર્યશક્તિતેજઃ પ્રભૃત્યસંખ્યેય કલ્યાણગુણગણૌઘ મહાર્ણવં, પરમપુરુષં, ભગવંતં, નારાયણં, સ્વામિત્વેન સુહૃત્વેન ગુરુત્વેન ચ પરિગૃહ્ય ઐકાંતિકાત્યંતિક તત્પાદાંબુજદ્વય પરિચર્યૈકમનોરથઃ, તત્પ્રાપ્તયે ચ તત્પાદાંબુજદ્વય પ્રપત્તેરન્યન્ન મે કલ્પકોટિસહસ્રેણાપિ સાધનમસ્તીતિ મન્વાનઃ, તસ્યૈવ ભગવતો નારાયણસ્ય અખિલસત્ત્વદયૈકસાગરસ્ય અનાલોચિત ગુણગુણાખંડ જનાનુકૂલામર્યાદ શીલવતઃ, સ્વાભાવિકાનવધિકાતિશય ગુણવત્તયા દેવતિર્યઙ્મનુષ્યાદ્યખિલજન હૃદયાનંદનસ્ય આશ્રિતવાત્સલ્યૈકજલધેઃ ભક્તજનસંશ્લેષૈકભોગસ્ય નિત્યજ્ઞાનક્રિયૈશ્વર્યાદિ ભોગસામગ્રીસમૃદ્ધસ્ય, મહાવિભૂતેઃ, શ્રીમચ્ચરણારવિંદયુગળં અનન્યાત્મસંજીવનેન તદ્ગતસર્વભાવેન શરણમનુવ્રજેત્ । તતશ્ચ પ્રત્યહમાત્મોજ્જીવનાયૈવમનુસ્મરેત્ । ચતુર્દશભુવનાત્મકં અંડં, દશગુણિતોત્તરં ચ આવરણસપ્તકં, સમસ્તં કાર્યકારણ(જાત)મતીત્ય, વર્તમાને પરમવ્યોમશબ્દાભિધેયે, બ્રહ્માદીનાં વાઙ્મનસાઽગોચરે, શ્રીમતિ વૈકુંઠે દિવ્યલોકે, સનકવિધિશિવાદિભિરપિ અચિંત્યસ્વભાવૈશ્વર્યૈઃ, નિત્યસિદ્ધૈરનંતૈર્ભગવદાનુકૂલ્યૈક ભોગૈર્દિવ્યપુરુષૈઃ મહાત્મભિઃ આપૂરિતે, તેષામપિ ઇયત્પરિમાણં, ઇયદૈશ્વર્યં, ઈદૃશસ્વભાવમિતિ પરિચ્છેત્તુમયોગ્યે, દિવ્યાવરણશતસહસ્રાવૃતે, દિવ્યકલ્પકતરૂપશોભિતે, દિવ્યોદ્યાન શતસહસ્રકોટિભિરાવૃતે, અતિપ્રમાણે દિવ્યાયતને, કસ્મિંશ્ચિદ્વિચિત્ર દિવ્યરત્નમય દિવ્યાસ્થાનમંડપે, દિવ્યરત્નસ્તંભ શતસહસ્રકોટિભિરુપશોભિતે,
દિવ્યનાનારત્નકૃતસ્થલ વિચિત્રિતે, દિવ્યાલંકારાલંકૃતે, પરિતઃ પતિતૈઃ પતમાનૈઃ પાદપસ્થૈશ્ચ નાનાગંધવર્ણૈર્દિવ્યપુષ્પૈઃ શોભમાનૈર્દિવ્યપુષ્પોપવનૈરુપશોભિતે, સંકીર્ણપારિજાતાદિ કલ્પદ્રુમોપશોભિતૈઃ, અસંકીર્ણૈશ્ચ કૈશ્ચિદંતસ્સ્થપુષ્પરત્નાદિનિર્મિત દિવ્યલીલામંડપ શતસહસ્રોપશોભિતૈઃ, સર્વદાઽનુભૂયમાનૈરપ્યપૂર્વવદાશ્ચર્યમાવહદ્ભિઃ ક્રીડાશૈલ શતસહસ્રૈરલંકૃતૈઃ, કૈશ્ચિન્નારાયણદિવ્યલીલાઽસાધારણૈઃ, કૈશ્ચિત્પદ્મવનાલયા દિવ્યલીલાઽસાધારણૈઃ, સાધારણૈશ્ચ કૈશ્ચિત્ શુકશારિકામયૂરકોકિલાદિભિઃ કોમલકૂજિતૈરાકુલૈઃ, દિવ્યોદ્યાન શતસહસ્રૈરાવૃતે, મણિમુક્તાપ્રવાલ કૃતસોપાનૈઃ, દિવ્યામલામૃતરસોદકૈઃ, દિવ્યાંડજવરૈઃ, અતિરમણીયદર્શનૈઃ અતિમનોહરમધુરસ્વરૈઃ આકુલૈઃ, અંતસ્થ મુક્તામય દિવ્યક્રીડાસ્થાનોપશોભિતૈઃ દિવ્યસૌગંધિકવાપીશતસહસ્રૈઃ, દિવ્યરાજહંસાવળીવિરાજિતૈરાવૃતે, નિરસ્તાતિશયાનંદૈકરસતયા ચાનંત્યાચ્ચ પ્રવિષ્ટાનુન્માદયદ્ભિઃ ક્રીડોદ્દેશૈર્વિરાજિતે, તત્ર તત્ર કૃત દિવ્યપુષ્પપર્યંકોપશોભિતે, નાનાપુષ્પાસવાસ્વાદ મત્તભૃંગાવલીભિઃ ઉદ્ગીયમાન દિવ્યગાંધર્વેણાપૂરિતે, ચંદનાગરુકર્પૂર દિવ્યપુષ્પાવગાહિ મંદાનિલાસેવ્યમાને, મધ્યે પુષ્પસંચય વિચિત્રિતે, મહતિ દિવ્યયોગપર્યંકે અનંતભોગિનિ, શ્રીમદ્વૈકુંઠૈશ્વર્યાદિ દિવ્યલોકં આત્મકાંત્યા વિશ્વમાપ્યાયયંત્યા શેષ શેષાશનાદિ સર્વપરિજનં ભગવતસ્તત્તદવસ્થોચિત પરિચર્યાયાં આજ્ઞાપયંત્યા, શીલરૂપગુણ વિલાસાદિભિઃ આત્માનુરૂપયા શ્રિયા સહાસીનં, પ્રત્યગ્રોન્મીલિત સરસિજસદૃશ નયનયુગળં, સ્વચ્છનીલજીમૂતસંકાશં, અત્યુજ્જ્વલપીતવાસસં, સ્વયા પ્રભયાઽતિનિર્મલયા અતિશીતલયા અતિકોમલયા સ્વચ્છમાણિક્યાભયા કૃત્સ્નં જગદ્ભાસયંતં,
અચિંત્યદિવ્યાદ્ભુત નિત્યયૌવન સ્વભાવલાવણ્યમયામૃતસાગરં, અતિસૌકુમાર્યાદિ ઈષત્ પ્રસ્વિન્નવદાલક્ષ્યમાણ લલાટફલક દિવ્યાલકાવલીવિરાજિતં, પ્રબુદ્ધમુગ્ધાંબુજ ચારુલોચનં, સવિભ્રમભ્રૂલતં, ઉજ્જ્વલાધરં, શુચિસ્મિતં, કોમલગંડં, ઉન્નસં, ઉદગ્રપીનાંસ વિલંબિકુંડલાલકાવલી બંધુર કંબુકંધરં, પ્રિયાવતંસોત્પલ કર્ણભૂષણશ્લથાલકાબંધ વિમર્દશંસિભિઃ ચતુર્ભિરાજાનુવિલંબિભિર્ભુજૈર્વિરાજિતં, અતિકોમલ દિવ્યરેખાલંકૃતાતામ્રકરતલં, દિવ્યાંગુળીયકવિરાજિતં, અતિકોમલ દિવ્યનખાવળીવિરાજિતં, અતિરક્તાંગુલીભિરલંકૃતં, તત્ક્ષણોન્મીલિત પુંડરીક સદૃશચરણયુગળં, અતિમનોહર કિરીટમકુટ ચૂડાવતંસ મકરકુંડલ ગ્રૈવેયક હાર કેયૂર કટક શ્રીવત્સ કૌસ્તુભ મુક્તાદામોદરબંધન પીતાંબર કાંચીગુણ નૂપુરાદિભિરત્યંત સુખસ્પર્શૈઃ દિવ્યગંધૈર્ભૂષણૈર્ભૂષિતં, શ્રીમત્યા વૈજયંત્યા વનમાલયા વિરાજિતં, શંખચક્રગદાઽસિ શારંગાદિ દિવ્યાયુધૈઃ સેવ્યમાનં, સ્વસંકલ્પમાત્રાવક્લુપ્ત જગજ્જન્મસ્થિતિધ્વંસાદિકે શ્રીમતિ વિષ્વક્સેને ન્યસ્ત સમસ્તાત્મૈશ્વર્યં, વૈનતેયાદિભિઃ સ્વભાવતો નિરસ્ત સમસ્ત સાંસારિક સ્વભાવૈઃ ભગવત્પરિચર્યાકરણ યોગ્યૈર્ભગવત્પરિચર્યૈકભોગૈ-ર્નિત્યસિદ્ધૈરનંતૈઃ યથા યોગં સેવ્યમાનં, આત્મભોગેન અનનુસંહિતપરાદિકાલ દિવ્યામલ કોમલાવલોકનેન વિશ્વમાહ્લાદયંતં, ઈષદુન્મીલિત મુખાંબુજોદરવિનિર્ગતેન દિવ્યાનનારવિંદ શોભાજનનેન દિવ્યગાંભીર્યૌદાર્ય સૌંદર્ય માધુર્યાદ્યનવધિક ગુણગણવિભૂષિતેન, અતિમનોહર દિવ્યભાવગર્ભેણ દિવ્યલીલાઽઽલાપામૃતેન અખિલજન હૃદયાંતરાણ્યાપૂરયંતં ભગવંતં નારાયણં ધ્યાનયોગેન દૃષ્ટ્વા, તતો ભગવતો નિત્યસ્વામ્યમાત્મનો નિત્યદાસ્યં ચ યથાવસ્થિતમનુસંધાય, કદાઽહં ભગવંતં નારાયણં, મમ કુલનાથં, મમ કુલદૈવતં, મમ કુલધનં, મમ ભોગ્યં, મમ માતરં, મમ પિતરં, મમ સર્વં સાક્ષાત્કરવાણિ ચક્ષુષા ।
કદાઽહં ભગવત્પાદાંબુજદ્વયં શિરસા સંગ્રહીષ્યામિ । કદાઽહં ભગવત્પાદાંબુજદ્વય પરિચર્યાઽઽશયા નિરસ્તસમસ્તેતર ભોગાશઃ, અપગત સમસ્ત સાંસારિકસ્વભાવઃ તત્પાદાંબુજદ્વયં પ્રવેક્ષ્યામિ । કદાઽહં ભગવત્પાદાંબુજદ્વય પરિચર્યાકરણયોગ્ય-સ્તદેકભોગસ્તત્પાદૌ પરિચરિષ્યામિ । કદા માં ભગવાન્ સ્વકીયયા અતિશીતલયા દૃશા અવલોક્ય, સ્નિગ્ધગંભીરમધુરયા ગિરા પરિચર્યાયાં આજ્ઞાપયિષ્યતિ, ઇતિ ભગવત્પરિચર્યાયામાશાં વર્ધયિત્વા તયૈવાઽશયા તત્પ્રસાદોપબૃંહિતયા ભગવંતમુપેત્ય, દૂરાદેવ ભગવંતં શેષભોગે શ્રિયા સહાસીનં વૈનતેયાદિભિઃ સેવ્યમાનં, સમસ્તપરિવારાય શ્રીમતે નારાયણાય નમઃ, ઇતિ પ્રણમ્ય ઉત્થાયોત્થાય પુનઃ પુનઃ પ્રણમ્ય અત્યંત સાધ્વસવિનયાવનતો ભૂત્વા, ભગવત્પારિષદગણનાયકૈર્દ્વારપાલૈઃ કૃપયા સ્નેહગર્ભયા દૃશાઽવલોકિતઃ સમ્યગભિવંદિતૈસ્તૈસ્તૈરેવાનુમતો ભગવંતમુપેત્ય, શ્રીમતા મૂલમંત્રેણ મામૈકાંતિકાત્યંતિક પરિચર્યાકરણાય પરિગૃહ્ણીષ્વ ઇતિ યાચમાનઃ પ્રણમ્યાત્માનં ભગવતે નિવેદયેત્ ।
તતો ભગવતા સ્વયમેવાત્મસંજીવનેન અમર્યાદશીલવતા અતિપ્રેમાન્વિતેન અવલોકનેનાવલોક્ય સર્વદેશ સર્વકાલ સર્વાવસ્થોચિતાત્યંતશેષભાવાય સ્વીકૃતોઽનુજ્ઞાતશ્ચ અત્યંતસાધ્વસવિનયાવનતઃ કિંકુર્વાણઃ કૃતાંજલિપુટો ભગવંતમુપાસીત । તતશ્ચાનુભૂયમાન ભાવવિશેષઃ નિરતિશયપ્રીત્યાઽન્યત્કિંચિત્કર્તું દ્રષ્ટું સ્મર્તુમશક્તઃ પુનરપિ શેષભાવમેવ યાચમાનો ભગવંતમેવાવિચ્છિન્નસ્રોતોરૂપેણાવલોકનેન અવલોકયન્નાસીત । તતો ભગવતા સ્વયમેવાત્મસંજીવનેનાવલોકનેનાવલોક્ય સસ્મિતમાહૂય સમસ્તક્લેશાપહં નિરતિશયસુખાવહમાત્મીયં, શ્રીમત્પાદારવિંદયુગળં શિરસિ કૃતં ધ્યાત્વા, અમૃતસાગરાંતર્નિમગ્નસર્વાવયવઃ સુખમાસીત ।
લક્ષ્મીપતેર્યતિપતેશ્ચ દયૈકધામ્નોઃ
યોઽસૌ પુરા સમજનિષ્ટ જગદ્ધિતાર્થમ્ ।
પ્રાપ્યં પ્રકાશયતુ નઃ પરમં રહસ્યં
સંવાદ એષ શરણાગતિ મંત્રસારઃ ॥
ઇતિ શ્રીભગવદ્રામાનુજવિરચિતે શ્રીવૈકુંઠગદ્યમ્ ।
