അധ്യായ 2
വല്ലീ 3
ഊര്ധ്വമൂലോഽവാക്‍ശാഖ ഏഷോഽശ്വത്ഥഃ സനാതനഃ।
തദേവ ശുക്രം തദ് ബ്രഹ്മ തദേവാമൃതമുച്യതേ।
തസ്മിംല്ലോഁകാഃ ശ്രിതാഃ സർവേ തദു നാത്യേതി കശ്ചന। ഏതദ്വൈ തത്‌ ॥ ॥1॥
യദിദം കിം ച ജഗത്സർവം പ്രാണ ഏജതി നിഃസൃതമ്‌।
മഹദ് ഭയം-വഁജ്രമുദ്യതം-യഁ ഏതദ്വിദുരമൃതാസ്തേ ഭവംതി ॥ ॥2॥
ഭയാദസ്യാഗ്നിസ്തപതി ഭയാത്തപതി സൂര്യഃ।
ഭയാദിംദ്രശ്ച വായുശ്ച മൃത്യുര്ധാവതി പംചമഃ ॥ ॥3॥
ഇഹ ചേദശകദ്‌ബോദ്ധും പ്രാക് ശരീരസ്യ വിസ്രസഃ।
തതഃ സര്ഗേഷു ലോകേഷു ശരീരത്വായ കല്പതേ ॥ ॥4॥
യഥാഽഽദര്ശേ തഥാഽഽത്മനി യഥാ സ്വപ്നേ തഥാ പിതൃലോകേ।
യഥാഽപ്സു പരീവ ദദൃശേ തഥാ ഗംധർവലോകേ ഛായാതപയോരിവ ബ്രഹ്മലോകേ ॥ ॥5॥
ഇംദ്രിയാണാം പൃഥഗ്ഭാവമുദയാസ്തമയൌ ച യത്‌।
പൃഥഗുത്പദ്യമാനാനാം മത്വാ ധീരോ ന ശോചതി ॥ ॥6॥
ഇംദ്രിയേഭ്യഃ പരം മനോ മനസഃ സത്ത്വമുത്തമമ്‌।
സത്ത്വാദധി മഹാനാത്മാ മഹതോഽവ്യക്തമുത്തമമ്‌ ॥ ॥7॥
അവ്യക്താത്തു പരഃ പുരുഷോ വ്യാപകോഽലിംഗ ഏവ ച।
യം ജ്ഞാത്വാ മുച്യതേ ജംതുരമൃതത്വം ച ഗച്ഛതി ॥ ॥8॥
ന സംദൃശേ തിഷ്ഠതി രൂപമസ്യ ന ചക്ഷുഷാ പശ്യതി കശ്ചനൈനമ്‌।
ഹൃദാ മനീഷാ മനസാഽഭിക്ലൃപ്തോ യ ഏതദ്വിദുരമൃതാസ്തേ ഭവംതി ॥ ॥9॥
യദാ പംചാവതിഷ്ഠംതേ ജ്ഞാനാനി മനസാ സഹ।
ബുദ്ധിശ്ച ന വിചേഷ്ടതേ താമാഹുഃ പരമാം ഗതിമ്‌ ॥ ॥10॥
താം-യോഁഗമിതി മന്യംതേ സ്ഥിരാമിംദ്രിയധാരണാമ്‌।
അപ്രമത്തസ്തദാ ഭവതി യോഗോ ഹി പ്രഭവാപ്യയൌ ॥ ॥11॥
നൈവ വാചാ ന മനസാ പ്രാപ്തും ശക്യോ ന ചക്ഷുഷാ।
അസ്തീതി ബ്രുവതോഽന്യത്ര കഥം തദുപലഭ്യതേ ॥ ॥12॥
അസ്തീത്യേവോപലബ്ധവ്യസ്തത്ത്വഭാവേന ചോഭയോഃ।
അസ്തീത്യേവോപലബ്ധസ്യ തത്ത്വഭാവഃ പ്രസീദതി ॥ ॥13॥
യദാ സർവേ പ്രമുച്യംതേ കാമാ യേഽസ്യ ഹൃദി ശ്രിതാഃ।
അഥ മര്ത്യോഽമൃതോ ഭവത്യത്ര ബ്രഹ്മ സമശ്നുതേ ॥ ॥14॥
യഥാ സർവേ പ്രഭിദ്യംതേ ഹൃദയസ്യേഹ ഗ്രംഥയഃ।
അഥ മര്ത്യോഽമൃതോ ഭവത്യേതാവദ്ധ്യനുശാസനമ്‌ ॥ ॥15॥
ശതം ചൈകാ ച ഹൃദയസ്യ നാഡ്യസ്താസാം മൂര്ധാനമഭിനിഃസൃതൈകാ।
തയോര്ധ്വമായന്നമൃതത്വമേതി വിശ്വങ്ങന്യാ ഉത്ക്രമണേ ഭവംതി ॥ ॥16॥
അംഗുഷ്ഠമാത്രഃ പുരുഷോഽംതരാത്മാ സദാ ജനാനാം ഹൃദയേ സംനിവിഷ്ടഃ।
തം സ്വാച്ഛരീരാത്പ്രവൃഹേന്മുംജാദിവേഷീകാം ധൈര്യേണ।
തം-വിഁദ്യാച്ഛുക്രമമൃതം തം-വിഁദ്യാച്ഛുക്രമമൃതമിതി ॥ ॥17॥
മൃത്യുപ്രോക്താം നചികേതോഽഥ ലബ്ധ്വാ വിദ്യാമേതാം-യോഁഗവിധിം ച കൃത്സ്നമ്‌।
ബ്രഹ്മപ്രാപ്തോ വിരജോഽഭൂദ്വിമൃത്യു രന്യോഽപ്യേവം-യോഁ വിദധ്യാത്മമേവ ॥ ॥18॥
