അധ്യായ 2
വല്ലീ 2

പുരമേകാദശദ്വാരമജസ്യാവക്രചേതസഃ।
അനുഷ്ഠായ ന ശോചതി വിമുക്തശ്ച വിമുച്യതേ। ഏതദ്വൈ തത്‌ ॥1॥

ഹംസഃ ശുചിഷദ്വസുരാംതരിക്ഷസദ്ധോതാ വേദിഷദതിഥിര്ദുരോണസത്‌।
നൃഷദ്വരസദൃതസദ്വ്യോമസദബ്ജാ ഗോജാ ഋതജാ അദ്രിജാ ഋതം ബൃഹത്‌ ॥2॥

ഊര്ധ്വം പ്രാണമുന്നയത്യപാനം പ്രത്യഗസ്യതി।
മധ്യേ വാമനമാസീനം-വിഁശ്വേ ദേവാ ഉപാസതേ ॥3॥

അസ്യ വിസ്രംസമാനസ്യ ശരീരസ്ഥസ്യ ദേഹിനഃ।
ദേഹാദ്വിമുച്യമാനസ്യ കിമത്ര പരിശിഷ്യതേ। ഏതദ്വൈ തത്‌ ॥4॥

ന പ്രാണേന നാപാനേന മര്ത്യോ ജീവതി കശ്ചന।
ഇതരേണ തു ജീവംതി യസ്മിന്നേതാവുപാശ്രിതൌ ॥5॥

ഹംത ത ഇദം പ്രവക്ഷ്യാമി ഗുഹ്യം ബ്രഹ്മ സനാതനമ്‌।
യഥാ ച മരണം പ്രാപ്യ ആത്മാ ഭവതി ഗൌതമ ॥6॥

യോനിമന്യേ പ്രപദ്യംതേ ശരീരത്വായ ദേഹിനഃ।
സ്ഥാണുമന്യേഽനുസം​യംഁതി യഥാകര്മ യഥാശ്രുതമ്‌ ॥7॥

യ ഏഷ സുപ്തേഷു ജാഗര്തി കാമം കാമം പുരുഷോ നിര്മിമാണഃ।
തദേവ ശുക്രം തദ് ബ്രഹ്മ തദേവാമൃതമുച്യതേ।
തസ്മിം​ല്ലോഁകാഃ ശ്രിതാഃ സർവേ തദു നാത്യേതി കശ്ചന। ഏതദ്വൈ തത്‌ ॥8॥

അഗ്നിര്യഥൈകോ ഭുവനം പ്രവിഷ്ടോ രൂപം രൂപം പ്രതിരൂപോ ബഭൂവ।
ഏകസ്തഥാ സർവഭൂതാംതരാത്മാ രൂപം രൂപം പ്രതിരൂപോ ബഹിശ്ച ॥9॥

വായുര്യഥൈകോ ഭുവനം പ്രവിഷ്ടോ രൂപം രൂപം പ്രതിരൂപോ ബഭൂവ।
ഏകസ്തഥാ സർവഭൂതാംതരാത്മാ രൂപം രൂപം പ്രതിരൂപോ ബഹിശ്ച ॥10॥

സൂര്യോ യഥാ സർവലോകസ്യ ചക്ഷുര്ന ലിപ്യതേ ചാക്ഷുഷൈര്ബഹ്യിദോഷൈഃ।
ഏകസ്തഥാ സർവഭൂതാംതരാത്മാ ന ലിപ്യതേ ലോകദുഃഖേന ബാഹ്യഃ ॥11॥

ഏകോ വശീ സർവഭൂതാംതരാത്മാ ഏകം രൂപം ബഹുധാ യഃ കരോതി।
തമാത്മസ്ഥം-യേഁഽനുപശ്യംതി ധീരാസ്തേഷാം സുഖം ശാശ്വതം നേതരേഷാമ്‌ ॥12॥

നിത്യോഽനിത്യാനാം ചേതനശ്ചേതനാനാമേകോ ബഹൂനാം-യോഁ വിദധാതി കാമാന്‌।
തമാത്മസ്ഥം-യേഁഽനുപശ്യംതി ധീരാസ്തേഷാം ശാംതിഃ ശാശ്വതീ നേതരേഷാമ്‌ ॥13॥

തദേതദിതി മന്യംതേഽനിര്ദേശ്യം പരമം സുഖമ്‌।
കഥം നു തദ്വിജാനീയാം കിമു ഭാതി വിഭാതി വാ ॥14॥

ന തത്ര സൂര്യോ ഭാതി ന ചംദ്രതാരകം നേമാ വിദ്യുതോ ഭാംതി കുതോഽയമഗ്നിഃ।
തമേവ ഭാംതമനുഭാതി സർവം തസ്യ ഭാസാ സർവമിദം-വിഁഭാതി ॥15॥