తృతీయః ప్రశ్నః

అథ హైన-ఙ్కౌశల్యశ్చాశ్వలాయనః పప్రచ్ఛ।
భగవన్‌ కుత ఏష ప్రాణో జాయతే కథమాయాత్యస్మిఞ్శరీర ఆత్మానం-వాఀ ప్రవిభజ్య కథ-మ్ప్రతిష్ఠతే కేనోత్క్రమతే కథ-మ్బహ్యమభిధతే కథమధ్యాత్మమితి ॥1॥

తస్మై స హోవాచాతిప్రశ్చాన్‌ పృచ్ఛసి బ్రహ్మిష్ఠో-ఽసీతి తస్మాత్తే-ఽహ-మ్బ్రవీమి ॥2॥

ఆత్మన ఏష ప్రాణో జాయతే యథైషా పురుషే ఛాయైతస్మిన్నేతదాతత-మ్మనోకృతేనాయాత్యస్మిఞ్శరీరే ॥3॥

యథా సమ్రాదేవాధికృతాన్‌ వినియుఙ్క్తే।
ఏతన్‌ గ్రామానోతాన్‌ గ్రామానధితిష్ఠస్వేత్యేవమేవైష ప్రాణ ఇతరాన్‌ ప్రాణాన్‌ పృథక్‌పృథగేవ సన్నిధత్తే ॥4॥

పాయూపస్థే-ఽపాన-ఞ్చఖ్షుస్శ్రోత్రే ముఖనాసికాభ్యా-మ్ప్రాణ-స్స్వయ-మ్ప్రాతిష్ఠతే మధ్యే తు సమానః।
ఏష హ్యేతద్ధుతమన్నం సమ-న్నయతి తస్మాదేతా-స్సప్తార్చిషో భవన్తి ॥5॥

హృది హ్యేష ఆత్మా।
అత్రైతదేకశత-న్నాడీనా-న్తాసాం శతం శతమేకైకస్యా-న్ద్వాసప్తతిర్ద్వాసప్తతిః ప్రతిశాఖానాడీసహస్రాణి భవన్త్యాసు వ్యానశ్చరతి ॥6॥

అథైకయోర్ధ్వ ఉదానః పుణ్యేన పుణ్యం-లోఀక-న్నయతి।
పాపేన పాపముభాభ్యామేవ మనుష్యలోకమ్‌ ॥7॥

ఆదిత్యో హ వై బాహ్యః ప్రాణ ఉదయత్యేష హ్యేన-ఞ్చాఖ్షుష-మ్ప్రాణమనుగృహ్ణానః।
పృథివ్యాం-యాఀ దేవతా సైషా పురుషస్యాపానమవష్టభ్యాన్తరా యదాకాశ-స్స సమానో వాయుర్వ్యానః ॥8॥

తేజో హ వావ ఉదానస్తస్మాదుపశాన్తతేజాః పునర్భవమిన్ద్రియైర్మనసి సమ్పద్యమానైః ॥9॥

యచ్చిత్తస్తేనైష ప్రాణమాయాతి ప్రాణస్తేజసా యుక్తః।
సహాత్మనా యథాసఙ్కల్పితం-లోఀక-న్నయతి ॥10॥

య ఏవం-విఀద్వాన్‌ ప్రాణం-వేఀద।
న హాస్య ప్రజా హీయతే-ఽమృతో భవతి తదేష-శ్శ్లోకః ॥11॥

ఉత్పత్తిమాయతిం స్థానం-విఀభుత్వ-ఞ్చైవ పఞ్చధా।
అధ్యాత్మ-ఞ్చైవ ప్రాణస్య విజ్ఞాయామృతమశ్నుతే విజ్ఞాయామృతమశ్నుత ఇతి ॥12॥