అధ్యాయ 1
వల్లీ 2

అన్యచ్ఛ్రేయో-ఽన్యదుతైవ ప్రేయస్తే ఉభే నానార్థే పురుషం సినీతః।
తయో-శ్శ్రేయ ఆదదానస్య సాధుర్భవతి హీయతే-ఽర్థాద్య ఉ ప్రేయో వృణీతే ॥ ॥1॥

శ్రేయశ్చ ప్రేయశ్చ మనుష్యమేతస్తౌ సమ్పరీత్య వివినక్తి ధీరః।
శ్రేయో హి ధీరో-ఽభి ప్రేయసో వృణీతే ప్రేయో మన్దో యోగక్శేమాద్‌వృణీతే ॥ ॥2॥

స త్వ-మ్ప్రియాన్ప్రియరూపాంశ్చ కామానభిధ్యాయన్నచికేతో-ఽత్యస్రాఖ్షీః।
నైతాం సృఙ్కాం-విఀత్తమయీమవాప్తో యస్యా-మ్మజ్జన్తి బహవో మనుష్యాః ॥ ॥3॥

దూరమేతే విపరీతే విషూచీ అవిద్యా యా చ విద్యేతి జ్ఞాతా।
విద్యాభీప్సిన-న్నచికేతస-మ్మన్యే న త్వా కామా బహవో-ఽలోలుపన్త ॥ ॥4॥

అవిద్యాయామన్తరే వర్తమానా-స్స్వయ-న్ధీరాః పణ్డితమ్మన్యమానాః।
దన్ద్రమ్యమాణాః పరియన్తి మూఢా అన్ధేనైవ నీయమానా యథాన్ధాః ॥ ॥5॥

న సామ్పరాయః ప్రతిభాతి బాల-మ్ప్రమాద్యన్తం-విఀత్తమోహేన మూఢమ్‌।
అయం-లోఀకో నాస్తి పర ఇతి మానీ పునః పునర్వశమాపద్యతే మే ॥ ॥6॥

శ్రవణాయాపి బహుభిర్యో న లభ్య-శ్శృణ్వన్తో-ఽపి బహవో య-న్న విద్యుః।
ఆశ్చర్యో వక్తా కుశలో-ఽస్య లబ్ధాశ్చర్యో జ్ఞాతా కుశలానుశిష్టః ॥ ॥7॥

న నరేణావరేణ ప్రోక్త ఏష సువిజ్ఞేయో బహుధా చిన్త్యమానః।
అనన్యప్రోక్తే గతిరత్ర నాస్త్యణీయాన్ హ్యతర్క్యమణుప్రమాణాత్‌ ॥ ॥8॥

నైషా తర్కేణ మతిరాపనేయా ప్రోక్తాన్యేనైవ సుజ్ఞానాయ ప్రేష్ఠ।
యా-న్త్వమాప-స్సత్యధృతిర్బతాసి త్వాదృఙ నో భూయాన్నచికేతః ప్రష్టా ॥ ॥9॥

జానామ్యహం శేవధిరిత్యనిత్య-న్న హ్యధ్రువైః ప్రాప్యతే హి ధ్రువ-న్తత్‌।
తతో మయా నాచికేతశ్చితో-ఽగ్నిరనిత్యైర్ద్రవ్యైః ప్రాప్తవానస్మి నిత్యమ్‌ ॥ ॥10॥

కామస్యాప్తి-ఞ్జగతః ప్రతిష్ఠా-ఙ్క్రతోరానన్త్యమభయస్య పారమ్‌।
స్తోమం అహదురుగాయ-మ్ప్రతిష్ఠా-న్దృష్ట్వా ధృత్యా ధీరో నచికేతో-ఽత్యస్రాఖ్షీః ॥ ॥11॥

త-న్దుర్దర్​శ-ఙ్గూఢమనుప్రవిష్ట-ఙ్గుహాహిత-ఙ్గహ్వరేష్ఠ-మ్పురాణమ్‌।
అధ్యాత్మయోగాధిగమేన దేవ-మ్మత్వా ధీరో హర్​షశోకౌ జహాతి ॥ ॥12॥

ఏతచ్ఛ్రుత్వా సమ్పరిగృహ్య మర్త్యః ప్రవృహ్య ధర్మ్యమణుమేతమాప్య।
స మోదతే మోదనీయం హి లబ్ధ్వా వివృతం సద్మ నచికేతస-మ్మన్యే ॥ ॥13॥

అన్యత్ర ధర్మాదన్యత్రాధర్మాదన్యత్రాస్మాత్కృతాకృతాత్‌।
అన్యత్ర భూతాచ్చ భవ్యాచ్చ యత్తత్పశ్యసి తద్వద ॥ ॥14॥

సర్వే వేదా యత్పదమామనన్తి తపాంసి సర్వాణి చ యద్వదన్తి।
యదిచ్ఛన్తో బ్రహ్మచర్య-ఞ్చరన్తి తత్తే పదం సఙ్గ్రహేణ బ్రవీమ్యోమిత్యేతత్‌ ॥ ॥15॥

ఏతద్‌ధ్యేవాఖ్షర-మ్బ్రహ్మ ఏతద్‌ధ్యేవాఖ్షర-మ్పరమ్‌।
ఏతద్‌ధ్యేవాఖ్షర-ఞ్జ్ఞాత్వా యో యదిచ్ఛతి తస్య తత్‌ ॥ ॥16॥

ఏతదాలమ్బనం శ్రేష్ఠమేతదాలమ్బన-మ్పరమ్‌।
ఏతదాలమ్బన-ఞ్జ్ఞాత్వా బ్రహ్మలోకే మహీయతే ॥ ॥17॥

న జాయతే మ్రియతే వా విపశ్చిన్నాయ-ఙ్కుతశ్చిన్న బభూవ కశ్చిత్‌।
అజో నిత్య-శ్శాశ్వతో-ఽయ-మ్పురాణో న హన్యతే హన్యమానే శరీరే ॥ ॥18॥

హన్తా చేన్మన్యతే హన్తుం హతశ్చేన్మన్యతే హతమ్‌।
ఉభౌ తౌ న విజానీతో నాయం హన్తి న హన్యతే ॥ ॥19॥

అణోరణీయాన్మహతో మహీయానాత్మాస్య జన్తోర్నిహితో గుహాయామ్‌।
తమక్రతుః పశ్యతి వీతశోకో ధాతుప్రసాదాన్మహిమానమాత్మనః ॥ ॥20॥

ఆసీనో దూరం-వ్రఀజతి శయానో యాతి సర్వతః।
కస్త-మ్మదామద-న్దేవ-మ్మదన్యో జ్ఞాతుమర్​హతి ॥ ॥21॥

అశరీరం శరీరేష్వనవస్థేష్వవస్థితమ్‌।
మహాన్తం-విఀభుమాత్మాన-మ్మత్వా ధీరో న శోచతి ॥ ॥22॥

నాయమాత్మా ప్రవచనేన లభ్యో న మేధయా న బహునా శ్రుతేన।
యమేవైష వృణుతే తేన లభ్యస్తస్యైష ఆత్మా వివృణుతే తనూం స్వామ్‌ ॥ ॥23॥

నావిరతో దుశ్చరితాన్నాశాన్తో నాసమాహితః।
నాశాన్తమానసో వాపి ప్రజ్ఞానేనైనమాప్నుయాత్‌ ॥ ॥24॥

యస్య బ్రహ్మ చ ఖ్షత్ర-ఞ్చ ఉభే భవత ఓదనః।
మృత్యుర్యస్యోపసేచన-ఙ్క ఇత్థా వేద యత్ర సః ॥ ॥25॥