అధ్యాయ 1
వల్లీ 3
ఋత-మ్పిబన్తౌ సుకృతస్య లోకే గుహా-మ్ప్రవిష్టౌ పరమే పరార్ధే।
ఛాయాతపౌ బ్రహ్మవిదో వదన్తి పఞ్చాగ్నయో యే చ త్రిణాచికేతాః ॥ ॥1॥
య-స్సేతురీజానానామఖ్షర-మ్బ్రహ్మ యత్పరమ్‌।
అభయ-న్తితీర్షతా-మ్పార-న్నాచికేతం శకేమహి ॥ ॥2॥
ఆత్మానం రథినం-విఀద్ధి శరీరం రథమేవ తు।
బుద్ధి-న్తు సారథిం-విఀద్ధి మనః ప్రగ్రహమేవ చ ॥ ॥3॥
ఇన్ద్రియాణి హయానాహుర్విషయాంస్తేషు గోచరాన్‌।
ఆత్మేన్ద్రియమనోయుక్త-మ్భోక్తేత్యాహుర్మనీషిణః ॥ ॥4॥
యస్త్వవిజ్ఞానవాన్భవత్యయుక్తేన మనసా సదా
తస్యేన్ద్రియాణ్యవశ్యాని దుష్టాశ్వా ఇవ సారథేః ॥ ॥5॥
యస్తు విజ్ఞానవాన్భవతి యుక్తేన మనసా సదా
తస్యేన్ద్రియాణి వశ్యాని సదశ్వా ఇవ సారథేః ॥ ॥6॥
యస్త్వవిజ్ఞానవాన్భవత్యమనస్క-స్సదా-ఽశుచిః।
న స తత్పదమాప్నోతి సంసార-ఞ్చాధిగచ్ఛతి ॥ ॥7॥
యస్తు విజ్ఞానవాన్భవతి సమనస్క-స్సదా శుచిః।
స తు తత్పదమాప్నోతి యస్మాద్ భూయో న జాయతే ॥ ॥8॥
విజ్ఞానసారథిర్యస్తు మనః ప్రగ్రహవాన్నరః।
సో-ఽధ్వనః పారమాప్నోతి తద్విష్ణోః పరమ-మ్పదమ్‌ ॥ ॥9॥
ఇన్ద్రియేభ్యః పరా హ్యర్థా అర్థేభ్యశ్చ పర-మ్మనః।
మనసస్తు పరా బుద్ధిర్బుద్ధేరాత్మా మహాన్పరః ॥ ॥10॥
మహతః పరమవ్యక్తమవ్యక్తాత్పురుషః పరః।
పురుషాన్న పర-ఙ్కిఞ్చిత్సా కాష్ఠా సా పరా గతిః ॥ ॥11॥
ఏష సర్వేషు భూతేషు గూఢో-ఽఽత్మా న ప్రకాశతే।
దృశ్యతే త్వగ్ర్యయా బుద్ధ్యా సూఖ్ష్మయా సూఖ్ష్మదర్శిభిః ॥ ॥12॥
యచ్ఛేద్వాఙ్మనసీ ప్రాజ్ఞస్తద్యచ్ఛేజ్జ్ఞాన ఆత్మని।
జ్ఞానమాత్మని మహతి నియచ్ఛేత్తద్యచ్ఛేచ్ఛాన్త ఆత్మని ॥ ॥13॥
ఉత్తిష్ఠత జాగ్రత ప్రాప్య వరాన్నిబోధత।
ఖ్షురస్య ధారా నిశితా దురత్యయా దుర్గ-మ్పథస్తత్కవయో వదన్తి ॥ ॥14॥
అశబ్దమస్పర్శమరూపమవ్యయ-న్తథా-ఽరస-న్నిత్యమగన్ధవచ్చ యత్‌।
అనాద్యనన్త-మ్మహతః పర-న్ధ్రువ-న్నిచాయ్య తన్మృత్యుముఖాత్‌ ప్రముచ్యతే ॥ ॥15॥
నాచికేతముపాఖ్యాన-మ్మృత్యుప్రోక్తం సనాతనమ్‌।
ఉక్త్వా శ్రుత్వా చ మేధావీ బ్రహ్మలోకే మహీయతే ॥ ॥16॥
య ఇమ-మ్పరమ-ఙ్గుహ్యం శ్రావయేద్‌ బ్రహ్మసంసది।
ప్రయత-శ్శ్రాద్ధకాలే వా తదానన్త్యాయ కల్పతే।
తదానన్త్యాయ కల్పత ఇతి ॥ ॥17॥
