View this in:
English Devanagari Telugu Tamil Kannada Malayalam Gujarati Odia Bengali  |
Marathi Assamese Punjabi Hindi Samskritam Konkani Nepali Sinhala Grantha  |
This document is in శుద్ధ తెలుగు with the right anusvaras marked. View this in సరళ తెలుగు, with simplified anusvaras for easier reading.

ప్రశ్నోపనిషద్ - చతుర్థః ప్రశ్నః

చతుర్థః ప్రశ్నః

అథ హైనం సౌర్యాయణి గార్గ్యః పప్రచ్ఛ।
భగవన్నేతస్మిన్‌ పురుషే కాని స్వపన్తి కాన్యస్మిఞ్జాగ్రతి కతర ఏష దేవ-స్స్వప్నాన్‌ పశ్యతి కస్యైతత్సుఖ-మ్భవతి కస్మిన్ను సర్వే సమ్ప్రతిష్ఠితా భవన్తీతి ॥1॥

తస్మై స హోవాచ। యథ గార్గ్య మరీచయో-ఽర్కస్యాస్త-ఙ్గచ్ఛత-స్సర్వా ఏతస్మింస్తేజోమణ్డల ఏకీభవన్తి।
తాః పునః పునరుదయతః ప్రచరన్త్యేవం హ వై తత్‌ సర్వ-మ్పరే దేవే మనస్యేకీభవతి।
తేన తర్​హ్యేష పురుషో న శృణోతి న పశ్యతి న జిఘ్రతి న రసయతే న స్పృశతే నాభివదతే నాదత్తే నానన్దయతే న విసృజతే నేయాయతే స్వపితీత్యాచఖ్షతే ॥2॥

ప్రాణాగ్రయ ఏవైతస్మిన్‌ పురే జాగ్రతి।
గార్​హపత్యో హ వా ఏషో-ఽపానో వ్యానో-ఽన్వాహార్యపచనో యద్ గార్​హపత్యాత్‌ ప్రణీయతే ప్రణయనాదాహవనీయః ప్రాణః ॥3॥

యదుచ్ఛ్వాసనిస్శ్వాసావేతావాహుతీ సమ-న్నయతీతి స సమానః।
మనో హ వావ యజమానః ఇష్టఫలమేవోదాన-స్స ఏనం-యఀజమానమహరహర్బ్రహ్మ గమయతి ॥4॥

అత్రైష దేవ-స్స్వప్నే మహిమానమనుభవతి।
యద్ దృష్ట-న్దృష్టమనుపశ్యతి శ్రుతం శ్రుతమేవార్థమనుశృణోతి దేశదిగన్తరైశ్చ ప్రత్యనుభూత-మ్పునః పునః ప్రత్యనుభవతి దృష్ట-ఞ్చాదృష్ట-ఞ్చ శ్రుత-ఞ్చాశ్రుత-ఞ్చానుభూత-ఞ్చాననుభూత-ఞ్చ సచ్చాసచ్చ సర్వ-మ్పశ్యతి సర్వః పస్యతి ॥5॥

స యదా తేజసాభిభూతో భవత్యత్రైష దేవ-స్స్వప్నా-న్న పశ్యత్యథ యదైతస్మిఞ్శరీరే ఏతత్సుఖ-మ్భవతి ॥6॥

స యథా సోభ్య వయాంసి వసోవృఖ్షం సమ్ప్రతిష్ఠన్తే ఏవం హ వై తత్‌ సర్వ-మ్పర ఆత్మని సమ్ప్రతిష్ఠతే ॥7॥

పృథివీ చ పృథివీమాత్రా చాపశ్చాపోమాత్రా చ తేజశ్చ తేజోమాత్రా చ వాయుశ్చ వాయుమాత్రా చాకాశశ్చాకాశమాత్రా చ చఖ్షుశ్చ ద్రష్టవ్య-ఞ్చ శ్రోత్ర-ఞ్చ శ్రోతవ్య-ఞ్చ ఘ్రాణ-ఞ్చ ఘ్రాతవ్య-ఞ్చ రసశ్చ రసయితవ్య-ఞ్చ త్వక్చ స్పర్​శయితవ్య-ఞ్చ వాక్చ వక్తవ్య-ఞ్చ హస్తౌ చాదాతవ్య-ఞ్చోపస్థశ్చానన్దయితవ్య-ఞ్చ పాయుశ్చ విసర్జయితవ్య-ఞ్చ యాదౌ చ గన్తవ్య-ఞ్చ మనశ్చ మన్తవ్య-ఞ్చ బుద్ధిశ్చ బోద్ధవ్య-ఞ్చాహఙ్కారశ్చాహఙ్కర్తవ్య-ఞ్చ చిత్త-ఞ్చ చేతయితవ్య-ఞ్చ తేజశ్చ విద్యోతయితవ్య-ఞ్చ ప్రాణశ్చ విద్యారయితవ్య-ఞ్చ ॥8॥

ఏష హి ద్రష్ట స్ప్రష్టా శ్రోతా ఘ్రాతా రసయితా మన్తా బోద్ధా కర్తా విజ్ఞానాత్మా పురుషః।
స పరే-ఽఖ్షర ఆత్మని సమ్ప్రతిష్ఠతే ॥9॥

పరమేవాఖ్షర-మ్ప్రతిపద్యతే స యో హ వై తదచ్ఛాయమశరీరమ్లోహితం శుభ్రమఖ్షరం-వేఀదయతే యస్తు సోమ్య స సర్వజ్ఞ-స్సర్వో భవతి తదేష శ్లోకః ॥10॥

విజ్ఞానాత్మా సహ దేవైశ్చ సర్వైః ప్రాణా భుతాని సమ్ప్రతిష్ఠన్తి యత్ర।
తదఖ్షరం-వేఀదయతే యస్తు సోమ్య స సర్వజ్ఞ-స్సర్వమేవావివేశేతి ॥11॥




Browse Related Categories: