ଚତୁର୍ଥଃ ପ୍ରଶ୍ନଃ
ଅଥ ହୈନଂ ସୌର୍ୟାୟଣି ଗାର୍ଗ୍ୟଃ ପପ୍ରଚ୍ଛ।
ଭଗଵନ୍ନେତସ୍ମିନ୍ ପୁରୁଷେ କାନି ସ୍ଵପଂତି କାନ୍ୟସ୍ମିଂଜାଗ୍ରତି କତର ଏଷ ଦେଵଃ ସ୍ଵପ୍ନାନ୍ ପଶ୍ୟତି କସ୍ୟୈତତ୍ସୁଖଂ ଭଵତି କସ୍ମିନ୍ନୁ ସର୍ଵେ ସଂପ୍ରତିଷ୍ଠିତା ଭଵଂତୀତି ॥1॥
ତସ୍ମୈ ସ ହୋଵାଚ। ୟଥ ଗାର୍ଗ୍ୟ ମରୀଚୟୋଽର୍କସ୍ୟାସ୍ତଂ ଗଚ୍ଛତଃ ସର୍ଵା ଏତସ୍ମିଂସ୍ତେଜୋମଂଡଲ ଏକୀଭଵଂତି।
ତାଃ ପୁନଃ ପୁନରୁଦୟତଃ ପ୍ରଚରଂତ୍ୟେଵଂ ହ ଵୈ ତତ୍ ସର୍ଵଂ ପରେ ଦେଵେ ମନସ୍ୟେକୀଭଵତି।
ତେନ ତର୍ହ୍ୟେଷ ପୁରୁଷୋ ନ ଶୃଣୋତି ନ ପଶ୍ୟତି ନ ଜିଘ୍ରତି ନ ରସୟତେ ନ ସ୍ପୃଶତେ ନାଭିଵଦତେ ନାଦତ୍ତେ ନାନଂଦୟତେ ନ ଵିସୃଜତେ ନେୟାୟତେ ସ୍ଵପିତୀତ୍ୟାଚକ୍ଷତେ ॥2॥
ପ୍ରାଣାଗ୍ରୟ ଏଵୈତସ୍ମିନ୍ ପୁରେ ଜାଗ୍ରତି।
ଗାର୍ହପତ୍ୟୋ ହ ଵା ଏଷୋଽପାନୋ ଵ୍ୟାନୋଽନ୍ଵାହାର୍ୟପଚନୋ ୟଦ୍ ଗାର୍ହପତ୍ୟାତ୍ ପ୍ରଣୀୟତେ ପ୍ରଣୟନାଦାହଵନୀୟଃ ପ୍ରାଣଃ ॥3॥
ୟଦୁଚ୍ଛ୍ଵାସନିଃଶ୍ଵାସାଵେତାଵାହୁତୀ ସମଂ ନୟତୀତି ସ ସମାନଃ।
ମନୋ ହ ଵାଵ ୟଜମାନଃ ଇଷ୍ଟଫଲମେଵୋଦାନଃ ସ ଏନଂ-ୟଁଜମାନମହରହର୍ବ୍ରହ୍ମ ଗମୟତି ॥4॥
ଅତ୍ରୈଷ ଦେଵଃ ସ୍ଵପ୍ନେ ମହିମାନମନୁଭଵତି।
ୟଦ୍ ଦୃଷ୍ଟଂ ଦୃଷ୍ଟମନୁପଶ୍ୟତି ଶ୍ରୁତଂ ଶ୍ରୁତମେଵାର୍ଥମନୁଶୃଣୋତି ଦେଶଦିଗଂତରୈଶ୍ଚ ପ୍ରତ୍ୟନୁଭୂତଂ ପୁନଃ ପୁନଃ ପ୍ରତ୍ୟନୁଭଵତି ଦୃଷ୍ଟଂ ଚାଦୃଷ୍ଟଂ ଚ ଶ୍ରୁତଂ ଚାଶ୍ରୁତଂ ଚାନୁଭୂତଂ ଚାନନୁଭୂତଂ ଚ ସଚ୍ଚାସଚ୍ଚ ସର୍ଵଂ ପଶ୍ୟତି ସର୍ଵଃ ପସ୍ୟତି ॥5॥
ସ ୟଦା ତେଜସାଭିଭୂତୋ ଭଵତ୍ୟତ୍ରୈଷ ଦେଵଃ ସ୍ଵପ୍ନାନ୍ ନ ପଶ୍ୟତ୍ୟଥ ୟଦୈତସ୍ମିଞ୍ଶରୀରେ ଏତତ୍ସୁଖଂ ଭଵତି ॥6॥
ସ ୟଥା ସୋଭ୍ୟ ଵୟାଂସି ଵସୋଵୃକ୍ଷଂ ସଂପ୍ରତିଷ୍ଠଂତେ ଏଵଂ ହ ଵୈ ତତ୍ ସର୍ଵଂ ପର ଆତ୍ମନି ସଂପ୍ରତିଷ୍ଠତେ ॥7॥
ପୃଥିଵୀ ଚ ପୃଥିଵୀମାତ୍ରା ଚାପଶ୍ଚାପୋମାତ୍ରା ଚ ତେଜଶ୍ଚ ତେଜୋମାତ୍ରା ଚ ଵାୟୁଶ୍ଚ ଵାୟୁମାତ୍ରା ଚାକାଶଶ୍ଚାକାଶମାତ୍ରା ଚ ଚକ୍ଷୁଶ୍ଚ ଦ୍ରଷ୍ଟଵ୍ୟଂ ଚ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ଚ ଶ୍ରୋତଵ୍ୟଂ ଚ ଘ୍ରାଣଂ ଚ ଘ୍ରାତଵ୍ୟଂ ଚ ରସଶ୍ଚ ରସୟିତଵ୍ୟଂ ଚ ତ୍ଵକ୍ଚ ସ୍ପର୍ଶୟିତଵ୍ୟଂ ଚ ଵାକ୍ଚ ଵକ୍ତଵ୍ୟଂ ଚ ହସ୍ତୌ ଚାଦାତଵ୍ୟଂ ଚୋପସ୍ଥଶ୍ଚାନଂଦୟିତଵ୍ୟଂ ଚ ପାୟୁଶ୍ଚ ଵିସର୍ଜୟିତଵ୍ୟଂ ଚ ୟାଦୌ ଚ ଗଂତଵ୍ୟଂ ଚ ମନଶ୍ଚ ମଂତଵ୍ୟଂ ଚ ବୁଦ୍ଧିଶ୍ଚ ବୋଦ୍ଧଵ୍ୟଂ ଚାହଂକାରଶ୍ଚାହଂକର୍ତଵ୍ୟଂ ଚ ଚିତ୍ତଂ ଚ ଚେତୟିତଵ୍ୟଂ ଚ ତେଜଶ୍ଚ ଵିଦ୍ୟୋତୟିତଵ୍ୟଂ ଚ ପ୍ରାଣଶ୍ଚ ଵିଦ୍ୟାରୟିତଵ୍ୟଂ ଚ ॥8॥
ଏଷ ହି ଦ୍ରଷ୍ଟ ସ୍ପ୍ରଷ୍ଟା ଶ୍ରୋତା ଘ୍ରାତା ରସୟିତା ମଂତା ବୋଦ୍ଧା କର୍ତା ଵିଜ୍ଞାନାତ୍ମା ପୁରୁଷଃ।
ସ ପରେଽକ୍ଷର ଆତ୍ମନି ସଂପ୍ରତିଷ୍ଠତେ ॥9॥
ପରମେଵାକ୍ଷରଂ ପ୍ରତିପଦ୍ୟତେ ସ ୟୋ ହ ଵୈ ତଦଚ୍ଛାୟମଶରୀରମ୍ଲୋହିତଂ ଶୁଭ୍ରମକ୍ଷରଂ-ଵେଁଦୟତେ ୟସ୍ତୁ ସୋମ୍ୟ ସ ସର୍ଵଜ୍ଞଃ ସର୍ଵୋ ଭଵତି ତଦେଷ ଶ୍ଲୋକଃ ॥10॥
ଵିଜ୍ଞାନାତ୍ମା ସହ ଦେଵୈଶ୍ଚ ସର୍ଵୈଃ ପ୍ରାଣା ଭୁତାନି ସଂପ୍ରତିଷ୍ଠଂତି ୟତ୍ର।
ତଦକ୍ଷରଂ-ଵେଁଦୟତେ ୟସ୍ତୁ ସୋମ୍ୟ ସ ସର୍ଵଜ୍ଞଃ ସର୍ଵମେଵାଵିଵେଶେତି ॥11॥
