చతుర్థః ప్రశ్నః

అథ హైనం సౌర్యాయణి గార్గ్యః పప్రచ్ఛ।
భగవన్నేతస్మిన్‌ పురుషే కాని స్వపంతి కాన్యస్మింజాగ్రతి కతర ఏష దేవః స్వప్నాన్‌ పశ్యతి కస్యైతత్సుఖం భవతి కస్మిన్ను సర్వే సంప్రతిష్ఠితా భవంతీతి ॥1॥

తస్మై స హోవాచ। యథ గార్గ్య మరీచయోఽర్కస్యాస్తం గచ్ఛతః సర్వా ఏతస్మింస్తేజోమండల ఏకీభవంతి।
తాః పునః పునరుదయతః ప్రచరంత్యేవం హ వై తత్‌ సర్వం పరే దేవే మనస్యేకీభవతి।
తేన తర్​హ్యేష పురుషో న శృణోతి న పశ్యతి న జిఘ్రతి న రసయతే న స్పృశతే నాభివదతే నాదత్తే నానందయతే న విసృజతే నేయాయతే స్వపితీత్యాచక్షతే ॥2॥

ప్రాణాగ్రయ ఏవైతస్మిన్‌ పురే జాగ్రతి।
గార్​హపత్యో హ వా ఏషోఽపానో వ్యానోఽన్వాహార్యపచనో యద్ గార్​హపత్యాత్‌ ప్రణీయతే ప్రణయనాదాహవనీయః ప్రాణః ॥3॥

యదుచ్ఛ్వాసనిఃశ్వాసావేతావాహుతీ సమం నయతీతి స సమానః।
మనో హ వావ యజమానః ఇష్టఫలమేవోదానః స ఏనం-యఀజమానమహరహర్బ్రహ్మ గమయతి ॥4॥

అత్రైష దేవః స్వప్నే మహిమానమనుభవతి।
యద్ దృష్టం దృష్టమనుపశ్యతి శ్రుతం శ్రుతమేవార్థమనుశృణోతి దేశదిగంతరైశ్చ ప్రత్యనుభూతం పునః పునః ప్రత్యనుభవతి దృష్టం చాదృష్టం చ శ్రుతం చాశ్రుతం చానుభూతం చాననుభూతం చ సచ్చాసచ్చ సర్వం పశ్యతి సర్వః పస్యతి ॥5॥

స యదా తేజసాభిభూతో భవత్యత్రైష దేవః స్వప్నాన్ న పశ్యత్యథ యదైతస్మిఞ్శరీరే ఏతత్సుఖం భవతి ॥6॥

స యథా సోభ్య వయాంసి వసోవృక్షం సంప్రతిష్ఠంతే ఏవం హ వై తత్‌ సర్వం పర ఆత్మని సంప్రతిష్ఠతే ॥7॥

పృథివీ చ పృథివీమాత్రా చాపశ్చాపోమాత్రా చ తేజశ్చ తేజోమాత్రా చ వాయుశ్చ వాయుమాత్రా చాకాశశ్చాకాశమాత్రా చ చక్షుశ్చ ద్రష్టవ్యం చ శ్రోత్రం చ శ్రోతవ్యం చ ఘ్రాణం చ ఘ్రాతవ్యం చ రసశ్చ రసయితవ్యం చ త్వక్చ స్పర్​శయితవ్యం చ వాక్చ వక్తవ్యం చ హస్తౌ చాదాతవ్యం చోపస్థశ్చానందయితవ్యం చ పాయుశ్చ విసర్జయితవ్యం చ యాదౌ చ గంతవ్యం చ మనశ్చ మంతవ్యం చ బుద్ధిశ్చ బోద్ధవ్యం చాహంకారశ్చాహంకర్తవ్యం చ చిత్తం చ చేతయితవ్యం చ తేజశ్చ విద్యోతయితవ్యం చ ప్రాణశ్చ విద్యారయితవ్యం చ ॥8॥

ఏష హి ద్రష్ట స్ప్రష్టా శ్రోతా ఘ్రాతా రసయితా మంతా బోద్ధా కర్తా విజ్ఞానాత్మా పురుషః।
స పరేఽక్షర ఆత్మని సంప్రతిష్ఠతే ॥9॥

పరమేవాక్షరం ప్రతిపద్యతే స యో హ వై తదచ్ఛాయమశరీరమ్లోహితం శుభ్రమక్షరం-వేఀదయతే యస్తు సోమ్య స సర్వజ్ఞః సర్వో భవతి తదేష శ్లోకః ॥10॥

విజ్ఞానాత్మా సహ దేవైశ్చ సర్వైః ప్రాణా భుతాని సంప్రతిష్ఠంతి యత్ర।
తదక్షరం-వేఀదయతే యస్తు సోమ్య స సర్వజ్ఞః సర్వమేవావివేశేతి ॥11॥