ପ୍ରଥମଃ ପ୍ରଶ୍ନଃ
ଓଂ ନମଃ ପରମାତ୍ମନେ । ହରିଃ ଓମ୍ ॥
ସୁକେଶା ଚ ଭାରଦ୍ଵାଜଃ ଶୈବ୍ୟଶ୍ଚ ସତ୍ୟକାମଃ ସୌର୍ୟାୟଣୀ ଚ ଗାର୍ଗ୍ୟଃ କୌସଲ୍ୟଶ୍ଚାଶ୍ଵଲାୟନୋ ଭାର୍ଗଵୋ ଵୈଦର୍ଭିଃ କବଂଧୀ କାତ୍ୟାୟନସ୍ତେ ହୈତେ ବ୍ରହ୍ମପରା ବ୍ରହ୍ମନିଷ୍ଠାଃ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମାନ୍ଵେଷମାଣାଃ ଏଷ ହ ଵୈ ତତ୍ସର୍ଵଂ-ଵଁକ୍ଷ୍ୟତୀତି ତେ ହ ସମିତ୍ପାଣୟୋ ଭଗଵଂତଂ ପିପ୍ପଲାଦମୁପସନ୍ନାଃ ॥1॥
ତାନ୍ ହ ସ ଋଷିରୁଵାଚ ଭୂୟ ଏଵ ତପସା ବ୍ରହ୍ମଚର୍ୟେଣ ଶ୍ରଦ୍ଧୟା ସଂଵଁତ୍ସରଂ ସଂଵଁତ୍ସ୍ୟଥ ୟଥାକାମଂ ପ୍ରଶ୍ନାନ୍ ପୃଚ୍ଛତ ୟଦି ଵିଜ୍ଞାସ୍ୟାମଃ ସର୍ଵଂ ହ ଵୋ ଵକ୍ଷାମ ଇତି ॥2॥
ଅଥ କବଂଧୀ କାତ୍ୟାୟନ ଉପେତ୍ୟ ପପ୍ରଚ୍ଛ ଭଗଵନ୍ କୁତୋ ହ ଵା ଇମାଃ ପ୍ରଜାଃ ପ୍ରଜାୟଂତ ଇତି ॥3॥
ତସ୍ମୈ ସ ହୋଵାଚ-
ପ୍ରଜାକାମୋ ଵୈ ପ୍ରଜାପତିଃ ସ ତପୋଽତପ୍ୟତ ସ ତପସ୍ତପ୍ତ୍ଵା ସ ମିଥୁନମୁତ୍ପାଦୟତେ।
ରୟିଂ ଚ ପ୍ରାଣଂଚେତି ଏତୌ ମେ ବହୁଧା ପ୍ରଜାଃ କରିଷ୍ୟତ ଇତି ॥4॥
ଆଦିତ୍ୟୋ ହ ଵୈ ପ୍ରାଣୋ ରୟିରେଵ ଚଂଦ୍ରମାଃ ରୟିର୍ଵା ଏତତ୍ ସର୍ଵଂ-ୟଁନ୍ମୂର୍ତଂ ଚାମୂର୍ତଂ ଚ ତସ୍ମାନ୍ମୂର୍ତିରେଵ ରୟିଃ ॥5॥
ଅଥାଦିତ୍ୟ ଉଦୟନ୍ ୟତ୍ ପ୍ରାଚୀଂ ଦିଶଂ ପ୍ରଵିଶତି ତେନ ପ୍ରାଚ୍ୟାନ୍ ପ୍ରାଣାନ୍ ରଶ୍ମିଷୁ ସନ୍ନିଧତ୍ତେ।
ୟଦ୍ଦକ୍ଷିଣାଂ-ୟଁତ୍ ପ୍ରତୀଚୀଂ-ୟଁଦୁଦୀଚୀଂ-ୟଁଦଧୋ ୟଦୂର୍ଧ୍ଵଂ-ୟଁଦଂତରା ଦିଶୋ ୟତ୍ସର୍ଵଂ ପ୍ରକାଶୟତି ତେନ ସର୍ଵାନ୍ ପ୍ରାଣାନ୍ ରଶ୍ମିଷୁ ସନ୍ନିଧତ୍ତେ ॥6॥
ସ ଏଷ ଵୈଶ୍ଵାନରୋ ଵିଶ୍ଵରୁପଃ ପ୍ରାଣୋଽଗ୍ନିରୁଦୟତେ।
ତଦେତଦ୍ ଋଚାଽଭ୍ୟୁକ୍ତମ୍ ॥7॥
ଵିଶ୍ଵରୂପଂ ହରିଣଂ ଜାତଵେଦସଂ ପରାୟଣଂ ଜ୍ୟୋତିରେକଂ ତପଂତମ୍।
ସହସ୍ରରଶ୍ମିଃ ଶତଧା ଵର୍ତମାନଃ ପ୍ରାଣଃ ପ୍ରଜାନାମୁଦୟତ୍ୟେଷ ସୂର୍ୟଃ ॥8॥
ସଂଵଁତ୍ସରୋ ଵୈ ପ୍ରଜାପତିଃ ସ୍ତସ୍ୟାୟନେ ଦକ୍ଷିଣଂଚୋତ୍ତରଂ ଚ।
ତଦ୍ୟେ ହ ଵୈ ତଦିଷ୍ଟାପୂର୍ତେ କୃତମିତ୍ୟୁପାସତେ ତେ ଚାଂଦ୍ରମସମେଵ ଲୋକମଭିଜୟଂତେ ତ ଏଵ ପୁନରାଵର୍ତଂତେ।
ତସ୍ମାଦେତ ଋଷୟଃ ପ୍ରଜାକାମା ଦକ୍ଷିଣଂ ପ୍ରତିପଦ୍ୟଂତେ। ଏଷ ହ ଵୈ ରୟିର୍ୟଃ ପିତୃୟାଣଃ ॥9॥
ଅଥୋତ୍ତରେଣ ତପସା ବ୍ରହ୍ମଚର୍ୟେଣ ଶ୍ରଦ୍ଧୟା ଵିଦ୍ୟୟାତ୍ମାନମନ୍ଵିଷ୍ୟାଦିତ୍ୟମଭିଜୟଂତେ।
ଏତଦ୍ଵୈ ପ୍ରାଣାନାମାୟତନମେତଦମୃତମଭୟମେତତ୍ ପରାୟଣମେତସ୍ମାନ୍ନ ପୁନରାଵର୍ତଂତ ଇତ୍ୟେଷ ନିରୋଧଃ। ତଦେଷ ଶ୍ଲୋକଃ ॥10॥
ପଂଚପାଦଂ ପିତରଂ ଦ୍ଵାଦଶାକୃତିଂ ଦିଵ ଆହୁଃ ପରେ ଅର୍ଧେ ପୁରୀଷିଣମ୍।
ଅଥେମେ ଅନ୍ୟ ଉ ପରେ ଵିଚକ୍ଷଣଂ ସପ୍ତଚକ୍ରେ ଷଡର ଆହୁରର୍ପିତମିତି ॥11॥
ମାସୋ ଵୈ ପ୍ରଜାପତିସ୍ତସ୍ୟ କୃଷ୍ଣପକ୍ଶ ଏଵ ରୟିଃ ଶୁକ୍ଲଃ ପ୍ରଣସ୍ତସ୍ମାଦେତ ଋଷୟଃ ଶୁକ୍ଲ ଇଷ୍ଟଂ କୁର୍ଵଂତୀତର ଇତରସ୍ମିନ୍ ॥12॥
ଅହୋରାତ୍ରୋ ଵୈ ପ୍ରଜାପତିସ୍ତସ୍ୟାହରେଵ ପ୍ରାଣୋ ରାତ୍ରିରେଵ ରୟିଃ।
ପ୍ରାଣଂ-ଵାଁ ଏତେ ପ୍ରସ୍କଂଦଂତି ୟେ ଦିଵା ରତ୍ୟା ସଂୟୁଁଜ୍ୟଂତେ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ୟମେଵ ତଦ୍ୟଦ୍ରାତ୍ରୌ ରତ୍ୟା ସଂୟୁଁଜ୍ୟଂତେ ॥13॥
ଅନ୍ନଂ-ଵୈଁ ପ୍ରଜାପତିସ୍ତତୋ ହ ଵୈ ତଦ୍ରେତସ୍ତସ୍ମାଦିମାଃ ପ୍ରଜାଃ ପ୍ରଜାୟଂତ ଇତି ॥14॥
ତଦ୍ୟେ ହ ଵୈ ତତ୍ପ୍ରଜାପତିଵ୍ରତଂ ଚରଂତି ତେ ମିଥୁନମୁତ୍ପାଦୟଂତେ।
ତେଷାମେଵୈଷ ବ୍ରହ୍ମଲୋକୋ ୟେଷାଂ ତପୋ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ୟଂ-ୟେଁଷୁ ସତ୍ୟଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତମ୍ ॥15॥
ତେଷାମସୌ ଵିରଜୋ ବ୍ରହ୍ମଲୋକୋ ନ ୟେଷୁ ଜିହ୍ମମନୃତଂ ନ ମାୟା ଚେତି ॥16॥
